Tematem najbli?szych Parszot jest budowa Miszkanu
Tak wiele czytamy o detalach dotycz?cych Miszkanu, jak go zbudowa?, jakich u?y? materia??w etc., ?e czasem nie wiemy, jaki w tym sens. Dzi? bowiem nie mamy ju? Miszkanu, nawet w czasach Tory Miszkan s?u?y? nam jedynie przez 40 lat, kt?re Izrael sp?dzi? na pustyni (i nieco na ziemi Erec Israel). Dlaczego, wi?c, tak d?ugo musimy zajmowa? si? tym tematem? Dlaczego Tora, zazwyczaj bardzo zwi?z?a, po?wi?ca d?ugie Parsze by wyja?ni? budow? Miszkanu?
G??wny Pasuk, podaj?cy pow?d, dla kt?rego w og?le potrzebujemy Miszkan i jaki jest jego cel jego istnienia, wyja?nia: ?Wasu li mikdasz weszachanti betocham?.
?I uczyni? Mi ?wi?ty przybytek, abym m?g? zamieszka? po?r?d was. Budow? za? przybytku i wykonanie wszelkich jego sprz?t?w przeprowadzicie dok?adnie wed?ug tego, co ci uka??. (Szmot 25:8-9)
Nawi?zuj?c do powy?szego wersetu, zadaniem Miszkanu jest to, by po?r?d narodu Izraela zamieszka?a i przebywa?a Boska obecno?? (Szechina).
Bezpo?rednio idea ta wyra?ona jest p??niej: ? Weszachanti betoch Bnej Israel?.
?I b?d? mieszka? po?r?d Izraelit?w i b?d? im Bogiem. I poznaj?, ?e Ja, HaSzem, jestem Bogiem, kt?ry wyprowadzi? was z ziemi egipskiej i mieszka? po?r?d was, Ja, HaSzem, wasz B?g?. (Szmot 29:45-46)
Pasuk ten podkre?la, ?e wol? Boga jest nie by? odleg?ym i transcendentnym, ale Bogiem, kt?ry przebywa w?r?d ludzi. Mo?emy zinterpretowa? ?w Pasuk w ten w?a?nie spos?b, jako ?e B?g m?wi: tylko kiedy ?Weszachanti betoch bnej Israel?, ?I b?d? mieszka? po?r?d Izraelit?w?, mog? by? dla nich ?Wehajiti lahem leElohim?, ?I b?d? im Bogiem?. Tylko wtedy, kiedy jestem z nimi, mog? by? po?r?d nich.
I z tego powodu potrzebujemy miejsca, kt?re symbolizowa? b?dzie obecno?? HaSzem.
Podobn? ide? znajdujemy r?wnie?, kiedy Izrael znajduje si? w k?opotach i niedoli, HaSzem m?wi wtedy- jestem z nimi, kiedy cierpi?, Ja r?wnie? b?d? cierpia? razem z nimi.
Miszna opowiada o dniach post?w i specjalnych modlitwach z powodu wsp?lnych nieszcz??? (jak susza czy plaga): ?Jaki jest porz?dek (nabo?e?stwa) na dni postu? Arka zabierana jest do otwartej przestrzeni w mie?cie, popi?? z drzewa k?adziony jest na Ark?, na g?owie Nasi (prezydenta Sanhedrynu) i na g?owie Aw-bet-din (vice-prezydent Sanhedrynu)?.
Gemara wyja?nia: ?Dlaczego k?ad? oni popi?? drzewa na Ark?? ? R. Juda b. Pazzi powiedzia?: To jakby powiedzie?: ?B?d? z nim w utrapieniu (Tehilim 91:15).
Resz Lakisz powiedzia?: [To jakby powiedzie?] ?W ka?dym ich ucisku, On by? uciskany? (Ksi?ga Izajasza, 63:19).
R. Zera powiedzia?: Kiedy po raz pierwszy zobaczy?em rabin?w k?ad?cych popio?y drzewa na Arce, ca?e moje cia?o zadr?a?o (Taanit 16b).
Zadam pytanie, mimo ?e odpowied? nie jest dla mnie jasna. Tradycyjne stare s?ynne pytanie brzmi: dlaczego B?g potrzebuje specjalnego miejsca, skoro znajduje si? On wsz?dzie? Czy znaczy to, ?e w innych miejscach nie istnieje?
I jak mo?emy ?ograniczy?? Jego miejsce do jakiego? specyficznego miejsca? Jak powiedzia? Kr?l Szlomo, w czasie inauguracji Bet HaMikdasz: ?Czy jednak naprawd? zamieszka B?g na ziemi? Przecie? niebo i niebiosa najwy?sze nie mog? Ci? obj??, a tym mniej ta ?wi?tynia, kt?r? zbudowa?em?. (Melachim a 8:27)
Mo?emy zawsze odpowiedzie?, ?e miejsce to zosta?o utworzone, sztucznie, dla nas- ludzkich stworze?- posiadaj?cych potrzeb? specyficznego miejsca, fizycznego, kt?re pomog?oby nam odseparowa? si? od codziennego ?ycia i po?wi?ci? ten czas na spotkanie z HaSzem. Wyja?nienie to, jednak, brzmi nieco powierzchownie.
W istocie, nie znam ?adnego ?ydowskiego filozofia i my?liciela, kt?ry nie odni?s? si? jako? do tego podstawowego pytania. Ka?dy z nich wybiera sw?j spos?b na ogarni?cie tego problemu. Znale?? mo?emy po?r?d nich ca?e spektrum opinii, od Przewodnik b??dz?cych ? Rambama do ?Szaar haGmul? Rambana; od tych, kt?rzy widzieli Boga wsz?dzie do tych, kt?rzy m?wili: ?Kwod Elohim haster dawar?, ?Chwa?? Boga jest tajenie sprawy? (Ksi?ga Przys??w 25:2)
Zada? mo?emy kolejne pytanie- jakie jest znaczenie Szechiny (Boskiej Obecno?ci)? Jakie jest jej znaczenie w praktyce?
Czy jest to Haszgaha Pratit (Indywidualna Opatrzno??), czy chodzi o to, ?e B?g s?ucha naszych modlitw, jak powiedziane jest:? ?Bo kt?ry? wielki nar?d ma bog?w b?d?cych tak blisko, jak blisko jest HaSzem, nasz B?g, ilekro? go wzywamy??
HaSzem jest ?blisko? oznacza obie te rzeczy- Szechina przebywaj?ca w Miszkanie = Haszgacha Pratit i spe?nianie naszych modlitw. Kr?l Szlomo, odno?nie tego tematu, powiedzia?:
?
“Ale czy B?g naprawd? zamieszka na ziemi? Oto niebiosa, wr?cz niebo niebios, nie mog? ci? pomie?ci?; c?? dopiero ten dom, kt?ry zbudowa?em! Zechciej si? zwr?ci? ku modlitwie swego s?ugi i ku jego pro?bie o ?ask?, HaSzem, m?j Bo?e, s?uchaj?c b?agalnego wo?ania oraz modlitwy, gdy tw?j s?uga modli si? dzia?aj przed twoim obliczem; ?eby w dzie? i w nocy twoje oczy by?y otwarte ku temu domowi, ku miejscu, o kt?rym powiedzia?e?: ‘Tam b?dzie moje imi?’, aby? wys?ucha? modlitwy, gdy tw?j s?uga modli si? ku temu miejscu?. (Malachim? 8:27-29)
Chasydzka koncepcja widzi w Miszkanie znacznie wi?cej. Chasidut odnie?li Miszkan do osobistego poziomu. Twierdz? oni, ?e cz?owiek powinien zbudowa? Miszkan w swoim sercu, utworzy? z siebie Merkawa LeSzchina- Pow?z dla Boskiej Obecno?ci.
Przyk?ad takiego my?lenia reprezentuje dzie?o Maor Waszemesz autorstwa Rabina Kalmana Klonimusa z Kruke
?Wyja?nienie wersetu ?Weasu li Mikdasz??, ?I uczyni? Mi ?wi?ty przybytek?, by powiedzie?, ?e ka?dy cz?owiek totalnie oczy?ci si? po to, by zosta? Merkawa LeSzchina, Powozem dla Boskiej Obecno?ci. Nie wszyscy jednak znaj? spos?b, by zrobi? to dobrze, takim ludziom Tora da?a jednak odpowiednie instrukcje, jak jest napisane: ?Kechol asher ani Mare??, ??zgodnie ze wszystkim, co ci poka????. ?tawnit hamiszkan?, ?jako wz?r przybytku oraz wz?r ca?ego jego wyposa?enia? co oznacza?o bosk? ?wi?tyni?, jak w niebiosach, budujesz j? na ziemi i przyk?ad ten pos?u?y? mo?e ka?dej osobie by zbudowa? Miszkan, miejsce Boga, w swoim sercu, w tej samej formie jak Miszkan w niebie.
Poprzez budow? Miszkanu, B?g mo?e stale przebywa? w ni?szych rejonach tego ?wiata, w naszym materialnym ?wiecie.
Najwa?niejsz? prac? cz?owieka na ziemi jest oczy?ci? si? do tego stopnia, by zbudowa? z siebie Merkawa LeSzchina. Z tego powodu w?a?nie HaSzem stworzy? ca?y ?wiat??(Maor Waszmesz, Truma)
R. Klonimus wyja?nia, ?e znaczeniem Pasuku: ?Malchutcha malchut kol olamim?? jest po??czenie Miszkanu z niebios z ni?szym Miszkanem i tylko wtedy, kiedy si? to stanie, kr?lestwo HaSzem objawione zostanie ca?ej ludzko?ci.
Innymi s?owy, idea Maor Waszemesz? i Chasyd?w, przenosi koncepcj? Miszkanu z poziomu ?Olam? (?wiata), globalnego fizycznego wymiaru, do przestrzeni ?Nefesz?- duszy, indywidualnego duchowego wymiaru. S?owa Tory: ?Weszachanti betocham?, ?gdy? b?d? przebywa? po?r?d nich? odnosz? si? do ludzi bardziej ni? do miejsca. Budowa z materia??w takich jak drewno czy kamienie lub ?Zahaw wachesef unechoszet??, ?z?oto i srebro, i mied???, jak napisane jest u pocz?tku Parszy, symbolizuje materia?y, kt?rych u?y? powinni?my do budowy Miszkanu w naszych sercach.
Znaczenie ?kechol asher ani mare otcha?, ?co ci poka???, poka?e ci w materia?ach ? powiedzia? HaSzem do Mosze- a ty zbudujesz to w swojej duszy. Istniej? r??ne poziomy w ?ydowskiej populacji- Shel?a (Sznej Luchot haBrit, Szaar HaOtiot, Lamed). Niekt?rzy ?ydzi s? na bardzo wysokim poziomie czysto?ci i ?wi?to?ci jak z?oto, inni por?wnywani s? do ni?szych metali takich jak srebro i mosi?dz. Istot? sprawy jest jednak to, by budowa Miszkanu dotyczy?a ka?dego ?yda, niezale?nie od osobistego poziomu, musi on wykreowa? odpowiednie miejsce przebywania dla HaSzem.
W gruncie rzeczy Midrasz (Tanchuma Naso 14) wyrazi? powy?sz? ide? na d?ugo przed Chasydami. Midrasz pyta dlaczego napisane jest “Weszachanti betocham”, ?B?d? mieszka? po?r?d was?? Zgodnie z regu?ami gramatyki zdanie to powinno brzmie? “Weszachanti betocho”, ?B?d? mieszka? w nim (mikdasz)?. Midrasz odpowiada, ?e s?owa te podkre?laj?, i? wraz z budow? fizycznego Miszkanu, HaSzem oczekuje by ka?dy ?yd stworzy? z siebie samego i ze swojego domu ?wi?te miejsce, tak by On m?g? mieszka? u ka?dego ?yda.
My?l ta najpi?kniej zosta?a wyra?ona w poemacie, znalezionym przez Raw Elezara Azikria (Halachista i Kabalista z Tzfat z XVII wieku, autor Sefer Charedim), znanym po hebrajsku jako “Bilwawi Miszkan Ewne”. Pewne zmiany do poematu zosta?y wprowadzone przez Rabina Jicchaka Hutnera (znanego jako ?Warszawski Ilui? (talmudyczny ?geniusz?), autora ksi?gi Pachad Jicchok.
Oto s?owa poematu:
Bilwawi Miszkan ewne lahadar kwodo ? W sercu mym przybytek ?wi?ty zbuduj?, aby wychwala? cze?? Jego
Ulemikdasz mizbeach achin lefaer Hodo ? W przybytku tym umieszcz? o?tarz by uzna? chwa?? Jego
Ulener tamid ekach et esz haakejda ? Dla wiecznego p?omienia, wezm? ogie? Aikeida
Ulekorban akriw lo et nafszi hajechida ? I w ofierze Jemu z?o?? moj? w?asn? dusz?
Klikaj?c na poni?sze linki us?ysze? mo?na muzyczny Bilwawi Miszkan Ewne
– Bilwawi ze s?owami – http://remuh.jewish.org.pl/paraszot/bilwawi/Bilwawi_NORMAL.mp3
– Bilwawi tylko melodia, styl klezmerski – http://remuh.jewish.org.pl/paraszot/bilwawi/Bilwawi_TUNE.mp3
– Bilwawi w stylu rokowym – http://remuh.jewish.org.pl/paraszot/bilwawi/Bilwawi_ROCK.mp3
Szabat Szalom!