W Parszy na ten tydzie? Tora opowiada nam histori? o tym, jak Mosze wys?a? szpieg?w, by sprawdzili Ziemi? Izraela. Powr?ciwszy, szpiedzy oszkalowali urodzajn? i dobr? ziemi?. W mi?dzy czasie Tora pisze tak:
?Wtedy pr?bowa? Kaleb uspokoi? lud, [kt?ry zacz?? si? burzy?] przeciw Moj?eszowi, i rzek?: Trzeba ruszy? i zdoby? kraj – na pewno zdo?amy go zaj??. Lecz m??owie, kt?rzy razem z nim byli, rzekli: Nie mo?emy wyruszy? przeciw temu ludowi, bo jest silniejszy od nas. (Bamidbar 13:30-31)
Raszi komentuje skargi szpieg?w:
?Silniejszy jest od nas ? jak by to by?o mo?liwe, oni powiedzieli to o Nim, Najwy?szym (Raszi, Bamidbar 13:31). (?Mimenu? odnosi si? nie do nas, ale do ?Niego?, to znaczy B-ga, jak gdyby mo?liwe by?o by ?miertelnicy mogli by? od Niego silniejsi).
Innymi s?owy- szpiedzy uwa?ali, ?e lud zamieszkuj?cy Ziemi? Kanaan silniejszy jest od Haszem.
Raszi zaczerpn?? inspiracj? swej my?li z Talmudu. Oto fragment Masechet Sota (daf 35/a):
Rabin Hanina ben Papa powiedzia?: powa?ne o?wiadczenie wydali oni w tym momencie ? Silniejszy jest od nas ? czytaj nie jako ?od nas?, ale ?od Niego? (pierwsza i trzecia osoba liczby mnogiej brzmi? w hebrajskim tak samo); to tak jakby powiedzie?, ?e w?a?ciciel domu nie mo?e go przemeblowa?. Nawet B-g jest bez si? przeciwko im.
Rabin Izrael Neiman ? s?dzia i uczony w Torze z Krakowa-? w swej ksi??ce ?Gwurei Israel? stawia odno?nie s?du Rasziego dwa pytania:
Po pierwsze- kilka wers?w wcze?niej, Raszi opisuje szpieg?w w ten spos?b:
?Wszyscy oni [byli] wybitnymi lud?mi ? ?Anaszim? (Ludzie, u?yte jako przymiotnik, jak w naszym wersecie) w Tek?cie zawsze odnosi si? do os?b wybitnych. W czasie, w kt?rym zostali mianowani, byli lud?mi prawymi.
Jak mo?liwe jest, ?e cadycy tego pokroju wysun?li tak absurdalne oskar?enia?
Po drugie ? s?owo ?mimenu? interpretowa? mo?na na dwa sposoby: a) od nas, tj. wr?g silniejszy jest od nas- narodu Izraela, jest to proste znaczenie tego wersetu; b) od Niego, tj. wr?g silniejszy jest od Haszem, jest to interpretacja, kt?r? podaje Raszi.
Nasuwa si? tu pytanie- sk?d ?w pomys? Rasziego, kt?ry z prostego znaczenia wersu zaproponowa? skomplikowan? i dziwn? interpretacj??
Oto jak Rabin Izrael odpowiada na powy?sz? g??bok? ide? Rasziego:
Napisane jest w Zoharze:
?Kiedy dzieci Izraela wykonuj? z?e uczynki, os?abiaj?, tak jakby, si?? Najwy?szego, niech b?dzie B?ogos?awiony. Kiedy podejmuj? dobre zachowania, daj? oni moc i si?? Najwy?szemu, niech b?dzie B?ogos?awiony. W temacie tym, napisane jest: ?Dajcie si?? Elohim? (Tehilim 68:35). Jak mo?na da? si??? Poprzez dobre dzia?ania.? (Zohar, Targum HaSolam).
Dalej uczy nas Zohar:
Tak d?ugo jak istnieje Tora na tym ?wiecie i ludzie zaj?ci s? ni?, Najwy?szy, niech b?dzie B?ogos?awiony, raduje si?, w pewien spos?b, z pracy Swych r?k i raduje si? wszystkimi ?wiatami. A niebo i ziemia pozostaj? nietkni?te…Kiedy dzieci Izraela zaniedbuj? Tor? Jego si?a, w pewien spos?b, s?abnie, jak napisane jest: ?Gardzisz Ska??, co ciebie zrodzi?a? (Dwarim 32:18) (Zohar, Truma)
Szpiedzy skar?yli si?- twierdzi Rabin Izrael- poniewa? uwa?ali, ?e gdyby lud Izrael by? silny tj. silny w Torze, i wykonywa? dobre dzia?ania, m?g?by on wtedy pokona? lud Kanaan, jako, ?e zar?wno lud Izraela jak i Haszem dysponowaliby si??. Tymczasem znali oni sw?j lud i wiedzieli, ?e nie wype?nia on we w?a?ciwy spos?b Tory, nie wykonuje on wystarczaj?co dobrych dzia?a? i w ten spos?b os?abia sam siebie, a tak?e, w pewien spos?b, tak?e Haszem. W ten spos?b zrozumie? mo?emy s?owa m?wi?ce o tym, ?e lud Kanaan silniejszy jest ?mimenu?- od ludu Izraela oraz od Haszem. Poniewa? obie te rzeczy ? si?a Haszem i si?a narodu Izraela ? zale?ne s? od siebie.
To wszystko by?y by prawdziwe ? kontynuuje Rabin Izrael- gdyby nie istnia?a dana ludowi Izraela obietnica otrzymania Ziemi Izraela. Jednak obietnica ta zosta?a dana i owo zapewnienie Haszem nie jest zale?ne od dzia?a? ludzi.
Na tym polega? b??d szpieg?w.
Wspania?a idea!
Szabat Szalom