Porz?dek obozowania i ustawienia niebia?skiego rydwanu.
W czasie swej w?dr?wki przez pustyni?, lud Izraela rozk?ada? sw?j oboz w ?ci?le okre?lonym porz?dku, ka?de plemi? w okre?lonym miejscu, s?siaduj?c z innym plemieniem, jak opisane jest w drugim rozdziale Ksi?gi Bamidbar.
Centrum obozu zajmowa?o plemi? Lewi, r?wnie? podzielone wed?ug porz?dku rodzin, gdzie ka?da rodzina obozowa?a w okre?lonym dla siebie miejscu. W sercu obozu znajdowa? si? Miszkan (?wi?ty przybytek) stanowi?cy duchowe i spo?eczne centrum narodu.
Jakie jest ?r?d?o idei podzia?u wed?ug ustalonego porz?dku? I sk?d pochodzi idea podzia?u na cztery cz??ci, a tak?e organizacji obozu wed?ug ustawienia plemion?
Midrasz odpowiada na postawione przez nas pytanie:
?Zgromadzenie Izraela powiedzia?o: ?wi?ty, niech b?dzie B?ogos?awiony, przyprowadzi? nas na G?r? Synaj i tam zobaczyli?my [anio?a] Michaela i jego chor?giew, i [anio?a] Gabriela ze sw? chor?gwi?, i inne anio?y, i widzieli?my ich niebia?skie rytua?y i pokochali?my je. W tym samym czasie powiedzia? ?wi?ty, niech b?dzie B?ogos?awiony do Moj?esza: ?W zwi?zku z ich pragnieniem by obozowa? z chor?gwiami, niech obozuj? z chor?gwiami, jak napisane jest (Bamidbar 2:2): ?Ka?dy przy chor?gwi swojej, przy znakach dom?w swych rodowych, niechaj stan? obozem synowie Israela? (Midrasz Raba Szir Haszirim 2:15)
Innymi s?owy, na G?rze Synaj, kiedy otworzy?y si? niebiosa i Izrael zobaczy? anielski porz?dek ustawie? w niebiosach, polubi? ?w porz?dek i zechcia? w ten sam spos?b zorganizowa? sw?j ob?z.
Na czym polega? ?w porz?dek ?Michael i jego chor?giew, i Gabriel ze sw? chor?gwi???
Porz?dek organizacji anielskiego obozu opiera? si? na przyk?adzie niebia?skiego rydwanu (hebr: Merkawa), a tak porz?dek ten zosta? opisany w wizji Ezechiela:
?Po?rodku by?o co?, co by?o podobne do czterech istot ?yj?cych. Oto ich wygl?d: mia?y one posta? cz?owieka.??Ka?da z nich mia?a po cztery twarze i po cztery skrzyd?a.??Nogi ich by?y proste, stopy ich za? by?y podobne do st?p cielca; l?ni?y jak br?z czysto wyg?adzony.??Mia?y one pod skrzyd?ami r?ce ludzkie po swych czterech bokach. Oblicza <i skrzyd?a> owych czterech istot – skrzyd?a ich mianowicie przylega?y wzajemnie do siebie – nie odwraca?y si?, gdy one sz?y; ka?da sz?a prosto przed siebie.??Oblicza ich mia?y taki wygl?d: ka?da z czterech istot mia?a z prawej strony oblicze cz?owieka i oblicze lwa, z lewej za? strony ka?da z czterech mia?a oblicze wo?u i oblicze or?a.? (Ksi?ga Ezechiela 1: 5-10)
Twarze zwierz?t ustawione by?y w porz?dku: prawa strona (po?udnie) ? lew. Lewa strona (p??noc) ? w??. ?rodek (wsch?d) ? orze?. Oblicze cz?owieka znajdowa?o si? na stronie zachodniej.
Kaba?a uczy nas, ?e patriarchowie ? Abraham, Izaak, Jak?b i Dawid ? stanowi? ko?a bo?ego rydwanu. S? oni ustawieni wed?ug porz?dku: prawa strona (po?udnie) ? Abraham. Lewa strona (p??noc) ? Izaak. ?r?dek (wsch?d) ? Jak?b. Ty? lub sp?d (zach?d) ? Dawid.
Anio?owie piastuj?cy (hebr: malachej haszaret) tak?e ustawieni s? wed?ug tej samej zasady: prawa strona (po?udnie) ? Michael. Lewa strona (p??noc)- Gabriel. ?rodel (wsch?d) ? Uriel. Ty? lub sp?d (zach?d) ? Rafael. S?owa te recytujemy w modlitwie ?Szma? przed p?j?ciem spa?: ?W imi? Haszem, Boga Israela, po mojej prawej stronie Michael, po mojej lewej stronie Gawriel, przede mn? Uriel, za mn? Rafael, a nad moj? g?ow? Obecno?? Bo?a.? (z Siduru)
Porz?dek ustawie? nie jest przypadkowy i nie jest spraw? jedynie estetyki – ma on wielkie znaczenie, wskazuj?c na si?? oddzia?ywania (wp?ywu) danego obiektu, a tak?e na poziom oddzia?ywania na siebie jakie zachodzi pomi?dzy dwoma obiektami, sk?adaj?cymi si? na wi?ksz? struktur?.
Charakter danego elementu i jego oddzia?ywanie wyra?ony jest w postaci imion sfirot, gdzie ka?dy element jest tematem jednej ze sfir, w takim porz?dku:
Sfira Chesed ? tematami tej sfiry s?: Awraham (praojcowie), Michael (anio?owie), Lew (zwierz?ta). Jej naturaln? i wyj?ciow? pozycj? jest strona prawa.
Sfira Gwura ? Izaak, Gawriel, w??. Strona lewa.
Sfira Tiferet ? Jak?b, Uriel, orze?. Pozycja: centrum.
Sfira Malchut ? Dawid, Rafael, cz?owiek. ?Pozycja z ty?u lub od spodu (zale?y od sytuacji).
Nie podejmiemy si? teraz wyja?nienia charakterystyki sfirot, w mniejszym lub wi?kszym stopniu wygl?da ona tak: Chesed ? oddzia?ywuje na mi?osierdzie. Gwura ? na bohaterstwo.? Tiferet- ??czy mi?osierdzie i bohaterstwo. Malchut ? objawia kombinacj? r??nych oddzia?ywa? w naszym ?wiecie.
Co dla nas wa?niejsze w tym momencie to ich spos?b ustawienia, ich wzajemne relacje i oddzia?ywanie na siebie.
Spos?b ich ustawienia zapewnia r?wnowag? pomi?dzy wszystkimi elementami, tworz?cy po??dan? mieszank? r??nych sk?adnik?w, mowa tu, w szczeg??no?ci, o kombinacji Chesed z Gwura, tj. ?mi?osierdzia? z ?s?dem?. Zasadniczo opis wygl?da tak: Chesed z prawej strony, Gwura z lewej, co oznacza ?e Chesed jest troszk? silniejsza ni? Gwura (jako, ?e prawa r?ka jest silniejsza ni? lewa), a razem sfiry te dwie wspieraj? sfir? ?rodkow?, tj. Tiferet, ??cz?c? Chesed i Gwur?. Tiferet, ze swej strony, w zwi?zku ze sw? centraln? pozycj?, stanowi?c? fizyczn? konstrukcj? ca?o?ci, zapewnia oddzia?ywanie na dwie sfiry po swych bokach ? Chesed i Gwura, w r?wnym stopniu na ka?d? z nich. Kombinacja tych trzech element?w kreuje sfir? Malchut, otrzymuj?c? oddzia?ywanie od ca?ej wymienionej wy?ej tr?jki, i przekazuj?c? zr?wnowa?one oddzia?ywanie na ten ?wiat. Malchut jest niebia?skim organizatorem tego ?wiata, w zwi?zku z czym wymagana jest od niej delikatno?? w kombinacji oddzia?ywa?.
W pewnych okre?lonych sytuacjach wyst?puje potrzeba, by zmieni? miary sk?adaj?ce si? na kombinacj?, poniewa? czasem zewn?trzne oddzia?ywania mog?yby zniszczy? wewn?trzn? r?wnowag? pomi?dzy sfirot, w wyniku czego wymagana jest ?naprawa? w konstrukcji, tak by zachowa? r?wnowag? pomi?dzy sfirot, pomimo wp?ywu zewn?trznych si?.
Tak na przyk?ad, kiedy ludzie na ?wiecie zachowuj? si? nie w?a?ciwe, wzmacniaj? si? w?a?ciwo?ci s?du i m?stwa, czyli sfiry gwura (jak pami?tamy, s? to w?a?ciwo?ci Izaaka, Gawriela i wo?u), b?d?ce w stanie wzbudzi? gniew Stw?rcy, przynosz?cy, w takich sytuacjach, ?na ?wiat ostre kary, co spotka?o ziemi? w czasach powodzi, czy w innych momentach historii.
W sytuacjach kiedy potrzebna jest tego typu ?naprawa?, nast?puje zmiana ustawienia sfiry Gwura, kt?ra przechodzi z lewej strony (gdzie zazwyczaj si? znajduje) do centrum, dzi?ki czemu uzyskuje ona wi?ksze oddzia?ywanie na siebie sfiry Chesed, i tak: sfira Chesed b?dzie usytuowana na prawo od sfiry Gwura, dzi?ki czemu b?d? one ze sob? w bliskim kontakcie i Chesed ?os?odzi? surowo?? s?du. Podobnie r?wnie? Tiferet (b?d?ca kombinacj? Chesed i Gwura) przesunie si? na lewo od Gwura, i tak?e troch? ?os?odzi? si?y Gwura (s?d, m?stwo). W ten spos?b otrzymamy sfir? gwura w postaci ?os?abionej? i ?wyciszonej?, a ca?a konstrukcja bedzie si? kierowa? w kierunku mi?osierdzia, r?wnowa??c w ten spos?b si?y s?du, zrodzone w konsekwencji z?ych czyn?w pope?nionych przez ludzi. Sytuacja taka ma miejsce, na przyk?ad, w czasie dmi?cia w r?g szofaru podczas Rosz Haszana, kiedy budz? si? s?dy nad z?ymi uczynkami pope?nionymi przez ludzi w trakcie ca?ego roku. Sfirot przechodz? wtedy opisan? powy?ej zmian? w ustawieniu, zwan? w j?zyku kabalist?w pod nazw? ? naprawa si? m?stwa u swych ?r?de??.
Istniej? specyficzne sytuacje wymagaj?ce jeszcze bardziej radykalnej zmiany, wtedy kiedy si?y s?du i m?stwa maj? tak silne wp?ywy na ?wiecie, ?e nie mo?liwe jest utrzymanie r?wnowagi w inny spos?b jak poprzez dramatyczn? zmian? w ustawieniu sfirot. Tak te? sfira Tiferet przechodzi wtedy na stron? praw?, Gwura sytuuje si? w centrum a Chesed przechodzi na lewo.
Rabin Klonimus Kalman nie wyja?nia jak si? to dok?adnie odbywa, my te? si? tym nie b?dziemy zajmowa?, odnotujmy jedynie, ?e charakter tej ?naprawy? zasadniczo r??ni si? od innych ?tikun?w? (napraw). Podczas gdy wi?kszo?? ?tikun?w? redukuje wp?yw m?stwa, kreuj?c r?wnowag? przeciwko niej, tak w przypadku omawianego przez nas tikunu, podejmowana jest pr?ba zmiany charakteru samej sfiry Gwura, poprzez usytuowanie sfiry Chesed po lewej stronie Gwury. Taka sytuacja b?dzie mia?a miejsce kiedy przyjdzie Mesjasz; w czasie poprzedzaj?cym jego przyj?cie nast?pi wzmocnienie si? ciemno?ci i z?a. Ciemno?? panuje z rana, przed nastaniem ?witu i nadej?ciem ?wiat?a dnia ? do jej zwalczenia potrzebne b?dzie podj?cie nadzwyczajnych ?rodk?w, takich jak zmiana ustawienia. I tak podobnie porz?dek w wersecie z Ksi?gi Wajikra (26:42): ?Wspomn? wtedy na przymierze Moje z Jak?bem, i na przymierze moje z Izaakiem, i na przymierze moje z Abrahamem…?, nie jest porz?dkiem chronologicznym, ale porz?dkiem ustawienia w?a?ciwo?ci ? Jak?b z prawej strony, Izaak po ?rodku a Abraham z lewej ? w czasie kiedy wymagane b?dzie wi?cej ni? przymierze z narodem, tj. ? kiedy zako?czy si? wygnanie (galut).
Opisywany przez nas ?tikun? wp?ynie rownie? na zmian? ustawienia innych elementow, i tak, je?li chodzi o zwierz?ta to: orze? (tiferet) ? przejdzie na prawo, w?? (gwura) ? do centrum, lew (chesed) ? na lewo.
?I oto jest os?odzenie m?stwa, kiedy si?y m?stwa przechodz? pod chesed i mi?osierdzie wielkie przezwyci??y, i zn?w nie b?dzie szatana ani demona…? ? Rabin Klonimus Kalman opisuje ow? sytuacj?.
Rabin Klonimus Kalman powraca dalej do wyja?nienia pierwszego wersetu naszej parszy:
?Zebra? poczet syn?w Kehatha z pomi?dzy syn?w Lewiego, wed?ug rodzin ich, wed?ug dom?w ich rodowych.? (Bamidbar 4:2)
Miszkan by? miejscem rezydowania Boskiej inspiracji (inspiracji Szechiny) na tym ?wiecie.? Synowie Kehatha stanowili g??wny akcent tej inspiracji, jako, ?e ich zadaniem by?o noszenie Arki Przymierza, naj?wi?tszego elementu Tablic Przymierza. Dlatego te? ?anio?y na wysoko?ciach wysun??y przeciw Izraelowi mocne oskar?enie?; ?oskar?enie? to dotyczy?o tak?e Kehath?w i ich zadania zwi?zanego z transportowaniem Arki. Konsekwencj? ka?dego ma?ego nawet wyrazu braku szacunku by?a powa?na natychmiastowa kara, tak jak np. w tym przyk?adzie: ?Gdy przybyli na klepisko Nakona, Uzza wyci?gn?? r?k? w stron? Arki Bo?ej i podtrzyma? j?, gdy? wo?y szarpn??y.?I zap?on?? gniew Haszem przeciwko Uzzie i porazi? go tam B?g za ten post?pek, tak ?e umar? przy Arce Bo?ej.?A Dawid strapi? si?, dlatego ?e Wiekuisty dotkn?? takim ciosem Uzz?, i nazwa? to miejsce Peres-Uzza? (Ksi?ga Samuela II, 6: 6-9). Podobnie sta?o si? w Bet ?Szemesz: ?I porazi? mieszka?c?w Bet Szemesz, gdy? zobaczyli oni Ark? Bo??…Siedemdziesi?ciu ludzi…op?akiwa? lud, poniewa? Haszem wymierzy? im wielki cios.? R?wnie? relatywnie nisk? liczebno?? Kehath?w, w por?wnaniu do innych Lewit?w, t?umaczono tym, ?e ?Arka zabija?a syn?w Kehatha? (Midrasz Raba Bamidbar 6, 7).
Potrzebna wi?c by?a wszystkim Lewitom, a synom Kehatha w szczeg?lno?ci, specjalna ochrona, kt?ra broni?a by ich przed ?oskar?eniami?. Ochrona ta mia?a miejsce dzi?ki wzmocnieniu w?a?ciwo?ci mi?osierdzia, jakie nast?powa?o w konsekwencji zmiany miejsca ustawienia, opisanego przez nas powy?ej.
S?owo ?naso? , w oryginale hebrajskim sk?ada si? z trzech liter: ?nun?, ?samech? i ?alef?, kt?re wskazuj? na trzy zwierz?ta boskiego rydwanu -? zaczynaj?cy si? od ?nun? – ?neszer? (orze?), ?szor? (byk) , kt?rego pierwsz? liter? jest ?samech? i? ?aria? (lew), kt?rego pierwsz? liter? jest ?alef?. Ustawienie zwierz?t ma na celu zwi?kszenie wp?ywu mi?osierdzia na s?dy: ?neszer? (orze?, b?d?cy tematem sfiry Tiferet) ? ustawiony jest po prawej; ?szor? (byk, b?d?cy tematem sfiry Gwura) ? w centrum, ?aria? (lew, sfira Chesed) ? po lewo, to znaczy ustawione s? one w najlepszy spos?b na wzmocnienie wp?ywu Chesed na Gwura. S?owa naszego wersetu sugeruj? te?: ?Zebra? (hebr: ?naso?)? poczet syn?w Kehatha?, ?e to w?a?nie oni potrzebowali mi?osierdzia bardziej ni? inni.
Kilka werset?w dalej to samo powiedziane jest odno?nie syn?w Gerszona:
?Zebra? (hebr: ?naso?) te? i poczet syn?w Gerszona wed?ug dom?w ich rodowych? (Bamidbar 4:22)
Praca, za jak? odpowiedzialni byli synowie Gerszona by?a nieco mniej wa?na i mniej obci??ona niebezpiecze?stwem, poniewa? synowie Gerszona mieli za zadanie transportowanie mniej ?wi?tych element?w Mieszkanu, nie sk?adaj?cych si? na Ark?. Jednak i im potrzebna by?a ochrona, i dlatego te? tak?e im zapewniono ustawienie wzmacniaj?ce wp?yw mi?osierdzia nad s?dy, Gwura-Tiferet- Chesed, wyra?one w s?owie ?naso? (neszer, szur, aria), i st?d: ??Zebra? (hebr: ?naso?) te? i poczet syn?w Gerszona..?