Tym razem b?dziemy mie? okazj? nauczy? si? czego? na temat przekazu rabin ? uczniowie, jaki jest standardem w Kabale.
Parsza na ten tydzie? opowiada nam o mianowaniu przyw?dcy Izraela ? nast?pcy Moj?esza:
?Rzek? wi?c Moj?esz do Haszem:??Niechaj ustanowi Wiekuisty, B?g duch?w wszelkiego cia?a, nad zborem tym – m??a,?kt?ry by na jej czele wychodzi? i wraca?, wyprowadza? ich i przyprowadza?, by spo?eczno?? Wiekuistego nie by?a jak stado bez pasterza?.??Wiekuisty odpowiedzia? Moj?eszowi: ?We? sobie Jehoszu?, syna Nuna, m??a obdarzonego duchem i po??? r?k? twoj? na?.?Nast?pnie przywied? go przed kap?ana Eleazara i przed ca?? spo?eczno?? i ustan?w go w ich obecno?ci wodzem.?Przenie? na niego cz??? twojej chwa?y, by ca?a spo?eczno?? Izraelit?w by?a mu pos?uszna.?Winien si? jednak stawi? przed kap?anem Eleazarem, a ten b?dzie za niego pyta? Wiekuistego przez losy urim. Tylko na jego rozkaz winni wyrusza? i na jego rozkaz wraca?, zar?wno on, jak i wszyscy Izraelici i ca?a spo?eczno???.?Moj?esz wykona? wszystko, co mu nakaza? Haszem. Wezwa? Jehoszu? i stawi? go przed kap?anem Eleazarem i przed ca?ym zgromadzeniem. I po?o?y? na? r?ce swoje, i ustanowi? go, jako powiedzia? Wiekuisty przez Moj?esza.? (Bamidbar 27: 15-23)
Na czym polega?a owa ?smicha? (hebr ? ordynacja, mianowanie) z Moj?esza na Jehoszu?? Na czym polega?o owe przekazanie?
Midrasz przedstawia nam dwie wizje na ten temat (Midrasz Raba 21:15):
??I po??? r?k? twoj? na? ? tak, jak przenosimy ogie? ze ?wiecy na ?wiec?. ?Przenie? na niego cz??? twojej godno?ci? ? tak, jak przelewamy z naczynia w naczynie.?
Oto s?owa Midrasza.
R??nica pomi?dzy tymi dwoma przedstawieniami jest prosta ? przenoszenie ognia ze ?wiecy na ?wiec?, nie zak??ca ?wiat?a. Ogie? na pierwszej ?wiecy pozostanie taki sam, po tym jak zapali drug? ?wiec?. Tymczasem drugi przyk?ad ?przelewania z naczynia w naczynie? ko?czy si? tym, ?e pierwsze naczynie pozostaje, w wyniku ca?ej operacji, puste!
Zgodnie z pierwsz? wizj? Moj?esz przekazuje Jehoszui przyw?dztwo, nie trac?c nic ze swojej pozycji. Tymczasem wizja druga przedstawia sytuacj? inaczej ? Moj?esz traci wszystkie swe uprawnienia, w momencie przekazania go Jehoszui.
Jakie ma to znaczenie?
Ari naucza, ?e w ka?dym cz?owieku znajduj? si? dwie dusze: jedna ? ?dusza zwierz?ca?, i druga- ?dusza uniwersalna?. ?Pomi?dzy tymi dwoma duszami toczy si? nieustanna walka o kontrol? nad cz?owiekiem i jego my?lami, dzia?aniami itp. Ka?da z dusz chce wzmocni? sw?j wp?yw na charakter cz?owieka, jedna ci?gnie go w kierunku materii, druga w kierunku duchowo?ci.
Dusza ?uniwersalna? ma swoje ?r?d?o w sfirze Malchut (hebr: kr?lestwo), ostatniej ze wszystkich sfirot. Sfira ha Malchut wskazuje na duchow? kontrol? nad ?wiatem materialnym.
Dusza sk?ada si?, ponadto, z trzech cz??ci: a: ?nefesz? ? dusza ?fizyczna?, b) ?ruach? ? duch, c) ?neszama? ? dusza (w gruncie rzeczy dusza sk?ada si? z pi?ciu cz??ci, jednak tutaj zajmiemy si? tylko trzema).
Wyja?nimy czym r??ni? si? owe cz??ci ?
?Nefesz? ? najni?ej w hierarchii, zwi?zana z cia?em, wprawia je w ruch i o?ywia. Dusza odpowiedzialna za dzia?ania cz?owieka. Ma swe ?r?d?o w sfirze Malchut.
?Ruach? ? zwi?zana z ludzk? umiej?tno?ci? m?wienia, odr??niaj?c? cz?owieka od zwierz?t. Tora opowiada o akcie stworzenia cz?owieka s?owami: ?I tak utworzy? Wiekuisty B?g cz?owieka z prochu ziemi, i tchn?? w nozdrza jego dech ?ywota, i sta? si? cz?owiek istot? ?yj?c? .? (Bereszit 2:7)? Onkelos t?umaczy s?owa: ?i sta? si? cz?owiek istot? ?yj?c? ? = ?istota cz?owieka wype?ni?a si? duchem?. Innymi s?owy, tchni?cie Haszem w nozdrza cz?owieka wyposa?y?o dusz? w funkcj? m?wienia i cz?owieka w umiej?tno?? pos?ugiwania si? mow?. Dusza na poziomie ?Ruach? odpowiedzialna jest wi?c za m?wienie. ?r?d?em ?Ruach? jest sfira Tiferet, odpowiedzialna zar?wno za Tor?, jak i zajmowanie si? Tor? (studiowanie, interpretowanie).
?Neszama? ? to rozumienie i pojmowanie. Rozum. Jest to wy?szy poziom duszy. Jej ?r?d?em jest sfira ?Bina?. Tam r?wnie? znajduje si? Tora, jej cz??? mo?liwa do rozumowego zrozumienia.
Cz?owiek zajmuje si? ?tikunem? (hebr: naprawa) swej duszy, pocz?wszy od swej najni?szej cz??ci ? od ?Nefesz?. Kiedy zako?czy tikun swej ?Nefesz? przechodzi do tikunu ?Ruach?, a nast?pnie do naprawy ?Neszama?.
Kaba?a odnosi ?tikuny? r??nych poziom?w duszy do r??nych ?wiat?w; przej?cie z jednego poziomu ?tikunu? na drugi, jest jak przej?cie z jednego ?wiata do drugiego. Istniej? cztery ?wiaty tikun?w: emanacja, stworzenie, formowanie, dzia?anie (istnieje jeszcze jeden, wy?szy poziom, na kt?rym nie odbywa si? ju? jednak tikun).
Tikun NR??N (akronim od pierwszych liter hebrajskich s??w: nefesz, ruach, neszama), istnieje w ka?dym z tych ?wiat?w, pocz?wszy od ?dzia?ania? ? najni?szego ze ?wiat?w, poprzez wy?ej po?o?ony? ?wiat ?kreacji?, a nast?pnie ?formowania?, i na ko?cu ?emanacji?.
Cz?owiek mo?e zosta? duchowym liderem lub nauczycielem pod warunkiem uko?czenia cyklu tikunu NR??N ? to znaczy, je?li osoba zako?czy?a tikun nefesz, ruach, neszama w ?wiecie dzia?ania ? mo?e ju? zosta? liderem. B?dzie to jednak przyw?dztwo na niskim poziomie, najbardziej podstawowe, przyw?dztwo dla ludzi charakteryzuj?cych si? stosunkowo niskim poziomiem duchowego rozwoju.
Zako?czenie tikunu na wy?ej po?o?onych ?wiatach ? tj. w ?wiecie stworzenia lub formowania ? daje cz?owiekowi prawo prowadzenia ludzi b?d?cych na wy?szych poziomach rozwoju duchowego.
Cz?owiek, kt?ry dokona? tikunu NR?N mo?e przewodzi? ca?emu narodowi, ludziom na najwy?szym poziomie duchowego rozwoju.
Rabin Klonimus Kalman przypomina w swych pismach s?owa Ariego m?wi?cego o tym, ?e w ostatnich pokoleniach trudno b?dzie znale?? osob?, kt?ra uko?czy?a tikun na poziomie ?wiata emanacji, stad te? pojawi? si? ostre podzia?y pomi?dzy spo?eczno?ciami, r??nymi grupami spo?ecze?stwa. Nie b?dzie bowiem osoby, kt?ra by?aby w stanie by? liderem dla ca?ego narodu; funkcjonowa? b?dzie wielu lider?w znajduj?cych si? na ni?szych poziomach, podzielonych mi?dzy sob?. Kr?l Meszijach b?dzie si? jednak znajdowa? na takim poziomie, kt?ry umo?liwi mu bycie liderem ca?ego narodu, tak jak by?o w przypadku Mosze Rabejnu (Moj?esza).
Cadyk mo?e pomaga? innym w dokonaniu ich tikun?w; chodzi o tikun kt?rej? z cz??ci. Dla przyk?adu ? je?li dana osoba uko?czy?a tikun nefesz i ruach, i brakuje jej jedynie tikunu neszama ?niezale?nie od tego, jaki o jaki ?wiat chodzi, cadyk jest w stanie pom?c tej osobie doko?czy? ca?o?ciowy tikun.
Pomoc ta odbywa si? za pomoc? dw?ch dr?g ? jedna to pomoc zewn?trzna polegaj?ca na nauczaniu. Druga ? wewn?trzna, polega na przekazaniu cz??ci duszy cadyka osobie, kt?ra otrzymuje pomoc. Pierwszy ze sposob?w jest prostszy dla cadyka, gdy? nie traci on nic z siebie na rzecz osoby, kt?rej pomaga. W drugim sposobie kryje si? niebezpiecze?stwo polegaj?ce na tym, ?e cadyk traci sw? dusz?, lub cz??? duszy, na rzecz swego studenta. To jednak w?a?nie ten drugi spos?b jest w?a?ciw? drog? by upewni? si?, ?e student stanie si? prawdziwym liderem.
Pierwszy ze sposob?w wpisuje si? w kontekst ?przenoszenia ognia ze ?wiecy na ?wiec??, w sytuacji tej ognia pierwszej ze ?wiec (dusza cadyka) nie ubywa w wyniku nauczania. Tymczasem drugi ze sposob?w to ?przelanie z naczynia w naczynie?, gdzie dusza cadyka traci na rzecz studenta.
Moj?esz chcia? by? pewien, ?e Izrael otrzyma odpowiedniego lidera, kt?ry b?dzie w stanie by? przyw?dc? ca?ego narodu, dlatego te? nie by? usatysfakcjowany jedynie metod? ?przenoszenia ognia ze ?wiecy na ?wiec??, i korzysta r?wnie? z metody ?przelewania z naczynia w naczynie?, kt?ra pozostawi? go mo?e ?pustym?, zapewniaj?c jednak Izraelowi odpowiedniego lidera.
Wr??my do naszych werset?w i przeanalizujmy je zgodnie z tym co zosta?o powiedziane:
Moj?esz prosi Haszem o mianowanie odpowiedniej osoby na lidera narodu ?
??Rzek? wi?c Moj?esz do Haszem:?Niechaj ustanowi Wiekuisty, B?g duch?w ( w oryginale hebrajskim: ?Elochaj haruchot?) wszelkiego cia?a, nad zborem tym – m??a? (wersety 15-16)
?Elochaj haruchot? (B?g duch?w), podkre?la Moj?esz. Innymi s?owy ? Moj?esz prosi Haszem, by B?g znalaz? kogo?, kto dokona? tikunu do poziomu ?ruach? (ducha), nawet je?li brakuje mu jeszcze tikunu ?neszama?-? naprawa tego poziomu duszy zostanie doko?czona przez Moj?esza.
Moj?esz podkre?la: ?m??a,?kt?ry by na jej czele wychodzi? i wraca?, wyprowadza? ich i przyprowadza?, by spo?eczno?? Wiekuistego nie by?a jak stado bez pasterza? (pasuk 16), to znaczy: taki cz?owiek, kt?ry b?dzie w stanie kierowa? ca?ym narodem.
Moj?esz dokona? swego tikunu do najwy?szego dost?pnego stopnia ? tikunu ?neszama? (dla przypomnienia ? znajduj?cego si? w sfirze Bina), w ?wiecie ?emanacji?. Jedynie taki cz?owiek jest w stanie by? liderem dla ca?ego narodu.
Jehoszua nie znajdowa? si? a? na tak wysokim poziomie. Dokona? jednak tikunu ?nefesz? i ?ruach?, jak napisane jest: ?We? sobie Jehoszu?, syna Nuna, m??a obdarzonego duchem? (pasuk 18). Moj?esz podj?? si? zadania, by uzupe?ni? brakuj?cy Jehoszui poziom ? ?neszama?, ?Bina? (rozumienia) ze ?wiata ?emanacji?.
Haszem zaoferowa? Moj?eszowi by ten ?uzupe?ni? to, czego brakuje Jehoszui, za pomoc? ?smichy? (ordynacji, przekazania): ?Wiekuisty odpowiedzia? Moj?eszowi: ?We? sobie Jehoszu?, syna Nuna, m??a obdarzonego duchem i po??? r?k? twoj? na?.?(werset 18). Innymi s?owy, poniewa? Jehoszua jest ju? przygotowany, tikun jego ?nefesz? i ?ruach? jest doko?czony, Moj?eszowi zosta? do zrobienia jedynie ?poziom neszama?, i zadanie to wykona on bez straty dla siebie, jedynie poprzez ?przeniesienie ognia ze ?wiecy na ?wiec??, jak to opisuje Midrasz. ?Moj?esz rozkaza? swej duszy by si? roz?wietli?a? ? pisze rabin Klonimus Kalman ? tak jak ?wieca, kt?ra roz?wietla ciemno??.
To jednak nie koniec. ?Smicha? to proces uko?czenia procesu wyposa?ania duszy Jehoszui w atrybuty jako osoby prywatnej, brakuje mu jednak nadal atrybutu doko?czonej ?neszama?, potrzebnego liderowi ca?ego narodu, atrybutu jaki posiada? Moj?esz. St?d dodatkowy nakaz: ?Przenie? na niego cz??? twojej chwa?y? (werset 20) To ten pasuk opisywany jest przez Midrasz s?owami? ?przelewanie z naczynia w naczynie?. Owo przeniesienie prawdopodobnie doprowadzi do uszkodzenia ?kompletno?ci? dawcy, jako ?e pozbawi go pewnego poziomu (st?d te? u?ycie poj?cia ?chwa?y? [hebr: ?hod?] ? ?Przenie? na niego cz??? twojej chwa?y? ? poniewa? sfira Hod jest manifestacj? fizykalno?ci, i znajduje si? poni?ej sfiry Bina ? b?d?ca sfir? stanowi?c? dusz? Moj?esza) ? co by?o jednak niezb?dne dla wyposa?enia Pinchasa w atrybuty lidera.
Raszi, komentuj?c werset ?Przenie? na niego cz??? twojej chwa?y?, podkre?la, zgodnie z Midraszem: ??Cz??? twojej chwa?y? ? a nie ca?? twoj? chwa??. Stad te? wiemy, ?e twarz Moj?esza by?a jak s?o?ce, a twarz Jehoszui jak ksi??yc.? (Raszi 27:20). Innymi s?owy ? Haszem jest ?wiadom niebezpiecze?stwa zwi?zanego z owym przekazem, z g?ry wi?c instruuje Moj?esza, by ten nie sko?czy? ca?kowicie ?pusty? ? ??Cz??? twojej chwa?y? ? a nie ca???.
Czy Moj?esz us?ucha? porady Haszem?
Najwyra?niej nie. Moj?esz przekaza? Jehoszui wszystko co mia? i jeszcze wi?cej. Werset: ?I po?o?y? na? r?ce swoje, i ustanowi? go..? (23), komentowany jest przez Rasziego: ?I po?o?y? na? swe r?ce? ? hojnie, ponad to, co mu by?o powiedziane. Poniewa? ?wi?ty, niech b?dzie B?ogos?awiony,? powiedzia? mu ? ?po??? r?k? twoj??, a on ? Moj?esz ? u?y? obu r?k. On ukszta?towa? go jak statek wype?niony po brzegi, wype?niony hojnie jego m?dro?ci?.? (Raszi 27:23)
Moj?esz da? Jehoszui wi?cej, ni? zosta?o mu polecone, i uko?czy? wyposa?enie jego duszy, w wyniku czego? Moj?esz spad? ni?ej w hierarchi duchowego rozwoju, w zwi?zku z czym, kiedy Jehoszua zacz?? sam wyg?asza? komentarze do Tory ? jak opowiada nam Midrasz ? Moj?esz nic nie zrozumia?, ?poniewa? da? mu cz??? swojej duszy, kt?rej brakuje teraz Moj?eszowi…?
Oto przyk?ad prawdziwego lidea, kt?ry chce jak najlepiej dla swego narodu i nie bierze pod uwag? siebie.