W parszy na ten tydzie? Tora omawia przykazania w temacie ?lubowa? –
?M?wi? wi?c Moj?esz do wodz?w pokole? izraelskich te s?owa: ?Oto, co nakazuje Wiekuisty: Je?li m??czyzna z?o?y ?lub Haszem albo zobowi??e si? do czego przysi?g?, nie mo?e ?ama? swego s?owa, ale winien wype?ni? dok?adnie to, co wyrzek? swymi ustami.? (Bamidbar 30, 2-3)
M??czyzna, kt?ry z?o?y jak?? przysi?g?, musi si? z niej wywi?za? i nie mo?e z?ama? swej przysi?gi.
W celu uniewa?nienia przysi?gi nale?y uda? si? do eksperta od spraw sk?adania ?lub?w ? on mo?e podj?? decyzj? o uniewa?nieniu ?lub?w – lub do trzech os?b nie b?d?cych ekspertami, do zwyk?ych os?b ? tr?jka stanowi bowiem beit din (s?d) ? oni te? mog? uniewa?ni? przysi?g?.
Je?li chodzi o m?od? dziewczyn?, to decyzj? o uniewa?nieniu jej przysi?gi podejmuje jej ojciec; w przypadku zam??nej kobiety ? jej m??:
?Gdy kobieta z?o?y ?lub Haszem lub podejmie jakie zobowi?zanie, to w wypadku gdy jest jeszcze m?oda i mieszka w domu swego ojca, a ojciec wie o jej ?lubie czy zobowi?zaniu, kt?re uczyni?a, i nie sprzeciwia si?, w?wczas ?lub, jakikolwiek by by?, i zobowi?zanie b?d? wa?ne. Je?eli jednak ojciec sprzeciwi si?, i to w dniu, w kt?rym si? dowiedzia?, wtedy staj? si? niewa?ne wszystkie ?luby i zobowi?zania, kt?re uczyni?a. Haszem nie poczyta jej tego za win?, ojciec bowiem okaza? sw?j sprzeciw. Gdy jednak wyjdzie za m??, a jest jeszcze zwi?zana ?lubem czy nieopatrzn? obietnic? swych warg, kt?r? si? zwi?za?a, wtedy ?lub i zobowi?zanie b?d? wa?ne, o ile m?? powiadomiony o tym nie oka?e sprzeciwu w dniu, kiedy si? dowiedzia?. Je?eli jednak m?? wtedy, gdy si? dowie, oka?e sprzeciw, w?wczas uniewa?nia ?lub j? wi???cy i nieopatrzn? obietnic? jej warg, kt?r? si? zwi?za?a. Haszem jednak nie poczyta jej tego za win?.? (Bamidbar 30: 4-10)
Wszystko zale?y tu od s??w: od s?owa, z?o?onego przez cz?owieka podczas ?lubowania, s?owa eksperta, kt?ry uniewa?nia ?lubowania, s?owo ojca lub m??a, kt?ry zgadza si? lub nie na trzymanie przysi?gi ? oto ?wiat s??w maj?cy natychmiastowy, bezpo?redni wp?yw na to, co dany cz?owiek mo?e zrobi?.
Parsza w temacie ?lubowa? otwiera si? w spos?b nietypowy:
?M?wi? wi?c Moj?esz do wodz?w pokole? izraelskich te s?owa: ?Oto, co nakazuje Wiekuisty.?? (Bamidbar 30:2)
Dlaczego Moj?esz podkre?la, i? ?oto co nakazuje Wiekuisty?? Dlaczego w?a?nie w tym temacie? Czy reszta przykaza?, nie zosta?a nakazana przez Haszem?
Raszi prezentuje swoj? odpowied? na to pytanie, do kt?rej to odpowiedzi odwo?uje si? Rabin Klonimus Kalman, dodaj?c jednocze?nie swoj? ide? ,poniewa? ?Tora ma wiele twarzy?.
W Torze opisanych jest wiele micwot (przykaza?) natury praktycznej, zwi?zanej z dzia?aniem, takich jak: lulaw, sukka, tfilin, kt?re to przykazania maj? charakter dzia?a? mog?cych realnie zmieni? ?wiat, i w Torze wyra?one jest zrozumienie dla warto?ci czyn?w, dzia?a?. Jednak nie tylko dzia?ania ale i s?owa mog? zmienia? ?wiat i go naprawia?, dlatego istnieje te? seria micwot zale?nych od mowy, takich jak: Hagada na Pesach, modlitwa, studiowanie Tory i wiele innych.
Moc jak? zawiera w sobie s?owo jest ? w pewnym aspekcie ? wi?ksza ni? moc, jak? zawiera potencjalnie dzia?anie, jako ?e dzia?anie, czyn, jest bardziej oddalony od ?wiata my?li ni? mowa. Wyja?nijmy: chasydyzm uczy nas, ?e ?wiat dzia?a? cz?owieka sk?ada si? z trzech stopni: 1) my?l pierwotna, nie przetworzona, 2) mowa lub niewypowiedziane sformu?owane my?li ? s?owa3) czyn, dzia?anie. St?rca dzia?a jedynie na poziomie my?li ? wystarcza Mu to na wykreowania czego?, natomiast ludzie potrzebuj? wszystkich trzech etap?w, by co? stworzy?, zrobi?. Micwot zwi?zane z dzia?aniem, s? wi?c bardziej ?ludzkie?, podczas gdy przykazania zwi?zane jedynie z mow? s? bardziej ?boskie?, jako ?e bli?sze sposobowi funkcjonowania Stw?rcy.
S?owo ma wi?c wielk? warto?? i posiada r?wnie? wp?yw na ?wiat dzia?ania- tak uczy nas Tora, na wielu kartach ?wi?tej Ksi?gi. Tak na przyk?ad, tr?dowaty jest uznany za ?czystego? lub ?nieczystego? zale?nie od s??w kohena (kap?ana)- je?li kap?an wypowie s?owo ?czysty? ? zostanie on uznany za czystego, je?li wypowie ?nieczysty? ? zostanie uznany za nietykalnego, gdy? tak nakaza?a Tora.
Decyzja kohena nie b?dzie wystarczaj?ca, ani nie b?dzie mia?a ?adnego wp?ywu na rzeczywisto?? je?li nie zostanie wyra?ona w postaci s??w. Jedynie poprzez s?owa decyzja kap?ana zyska moc wykonawczego prawa.
Podobnie, je?li chodzi o kwesti? ?lubowa? i sk?adania przysi?g, wszystko zale?y od s??w ? przysi?ga podj?ta przez cz?owieka w jego my?li, nie b?dzie wa?na, je?li nie zostanie wypowiedziana. Tak?e uniewa?nienie przysiegi przez eksperta lub trzy inne osoby ? zale?ne jest od wypowiedzenia przez nich s?owa: ?Jest ci dozwolone?. To samo dotyczy c?rki lub ?ony ? z?o?one przez nie przysi?gi zostan? uniewa?nione jedynie przez wyra?ne wypowiedzenia s??w uniewa?nienia przez ojca lub m??a. Jak ju? m?wili?my ? ?wiat s??w ma wp?yw na ?wiat czyn?w.
I tego wla?nie uczy nas Tora w tej parszy ? jak? wielk? warto?? posiada s?owo.
Rozumiemy teraz, dlaczego Tora otwiera parsz? na ten tydzie? tymi s?owami: ?Oto co nakazuje Wiekuisty?.
Nakazanie owej micwy przez Haszem r?wnie? odbywa si? za pomoc? s?owa, Haszem wydaje polecenie i w ten spos?b zaczyna ono funkcjonowa? jako rzeczywisto??. Tora uczy nas, ?e s?owo ma konsekwencje praktyczne, i podobnie jak s?owa Stw?rcy maj? si?? dokonywa? zmian w ?wiecie dzia?a?, tak?e s?owa cz?owieka maj? podobn? moc.
Rodzi si? pytanie ? sk?d ta si?a ludzkiej mowy? Przecie? si?? oddzia?ywania cz?owieka s? czyny, nie s?owa!
Odpowied?: S?owa Stw?rcy otwieraj?ce nasz? Parsz?: ?Oto co nakazuje Wiekuisty? stanowi? o sile naszych s??w, Haszem nakaza? ludziom, by ich s?owa mia?y moc oddzia?ywania na rzeczywisto??. Innymi s?owy, Stw?rca wyposa?y? ludzi w ogromn? moc ? oddzia?ywania poprzez s?owa ? aby tak?e cz?owiek m?g? dzia?a? z wykorzystaniem tej samej (boskiej) mocy.
Oto sekret s??w: ??Oto co nakazuje Wiekuisty?.