Oto optymistyczne spojrzenie na s?d, jaki czeka cz?owieka, kiedy stanie on przed swym Stw?rc?.
Powiedziane jest w naszej parszy:
?Ziemia, kt?r? Wiekuisty, B?g tw?j, si? opiekuje; bezustannie oczy Wiekuistego, Boga twojego, na niej, – od pocz?tku roku i a? po koniec roku.? (Dwarim 11:12)
Oto nasuwaj?ce si? pytanie: Skoro Haszem wie wszystko, dlaczego potrzebuje On ?opiekowa? si?? ziemi?, dlaczego potrzebuje sprawdza? j?, skoro w ka?dym momencie wszystko jest mu jasne, i dlaczego u?yto tu s?owa ?opiekowa? si???
Powr??my do naszego pierwotnego pytania ?
Kiedy cz?owiek jest s?dzony?
Gemara przedstawia r??ne opinie w tej sprawie –
Cz?owiek s?dzony jest w Nowy Rok i jego los zapiecz?towany zostaje w Dniu Pojednania (Jom HaKipurim). Rabin Josi powiedzia?: Cz?owiek s?dzony jest ka?dego dnia, jak napisane? jest: ?I odwiedza go ka?dego ranka? (Ksi?ga Hioba 7:18). Rabin Natan powiedzia?: Cz?owiek s?dzony jest w ka?dym momencie, jak napisane jest: ?I do?wiadcza go co chwil?? (tam?e). (Rosz Haszana 16a)
Na czym dok?adnie polega ta r??nica? Rabin Klonimus Kalman twierdzi, ?e nie ma tu ?adnego sporu, wszystko zale?y od tego, o kim mowa.
Haszem jest dobry, jest On ofiarodawc? w stosunku do podmiot?w swego stworzenia. St?d te? gdy przychodzi czas s?du, godziny os?dzania czyn?w cz?owieka, wybiera Haszem to co najlepsze dla cz?owieka ? po tym, jak cz?owiek dokona? tszuwy (skruchy). Nawet je?li cz?owiek pope?ni? wykroczenia, uczyni? z?e uczynki, po tym jak dokona on tszuwy, nie b?dzie s?dzony za owe czyny.
Kiedy cz?owiek dokonuje tszuwy?
Cz?owiek dokonuje tszuwy zazwyczaj w okresie Strasznych Dni, podczas miesi?ca Elul, miesi?ca skruchy. Po tym jak wyrazi on ?al, skruch? i przemy?li swe z?e uczynki, wypowie ?slichot? (specjalne modlitwy ? od ?salach?- darowa? win?), i przygotuje si? odpowiednio, staje przed do?wiadczeniem Rosz Haszana. Rosz Haszana to naprawd? dobry czas do s?dzenia cz?owieka, jako ?e ?A je?liby wyst?pny porzuci? wszystkie swoje grzechy, kt?re pope?nia?, a strzeg? wszystkich moich ustaw i post?powa?by wed?ug prawa i sprawiedliwo?ci, ?y? b?dzie, a nie umrze:??nie b?d? mu poczytane wszystkie grzechy, jakie pope?ni?, lecz b?dzie ?y? dzi?ki sprawiedliwo?ci, z jak? post?powa?? (Ksi?ga Ezechiela 18:21-22). Dlatego te? ?cz?owiek s?dzony jest w Rosz Haszana?.
Je?li cz?owiek jednak nie dokona? nale?ytej skruchy przed Rosz Haszana, ma on jeszcze jedn? szans? ? w czasie pomi?dzy Rosz Haszana i Jom Kippur, nawet najwi?kszy z?oczy?ca ma z pewno?ci? w owych dniach czasie troch? przemy?le? na temat tszuwy, st?d te? ?jego los przypiecz?towany jest w Dniu Pojednania (Jom HaKippurim)?.
Cadyk (sprawiedliwy) s?dzony jest ka?dego dnia, zgodnie z opini? Rabina Josiego, poniewa? ka?dego dnia dokonuje on tszuwy, jak napisane jest w Talmudzie: ?R. Eliezer powiedzia?: ?Dokonaj nawr?cenia (tszuwy) na dzie? przed sw? ?mierci?.? Jego uczniowie zapytali: ?Czy cz?owiek zna dat? swej ?mierci?? ? Tym bardziej powinien on dokonywa? tszuwy ka?dego dnia ? odpar? ? gdy? ?mier? mo?e nadej?? jutro, st?d te? winien on ca?e swe ?ycie sp?dza? na ?alu za swe przewinienia.?(Szabat 153a)
Wi?kszy cadyk (bardziej sprawiedliwy) mo?e by? s?dzony nawet w ka?dym momencie, zgodnie z opini? Rabina Natana, gdy? dokonuje on tszuwy w ka?dej chwili. Haszem mo?e wi?c sprawdza? go w ka?dym momencie. Bycie s?dzonym w ka?dej chwili jest dla cadyka dobre, gdy? s?d nie dotyczy jedynie z?ych czyn?w, ale i czyn?w dobrych, a konsekwencj? s?du jest odpowiednie wynagrodzenie/zap?ata.
Cz?owiek podobny jest do Ziemi Izraela, w kontek?cie s??w z Ksi?gi Malachiasza ? ?I nazywa? was b?d? szcz??liwymi wszystkie narody, gdy? b?dziecie krajem upodobania, m?wi Pan Zast?p?w? (Malachi 3:12), i powinien on uczy? si? od Ziemi.
Haszem stale opiekuje si? Ziemi? Izraela, bez przerwy, jak napisane jest w naszym wersecie – ?Ziemia, kt?r? Wiekuisty, B?g tw?j, si? opiekuje; bezustannie oczy Wiekuistego, Boga twojego, na niej, – od pocz?tku roku i a? po koniec roku.? (Dwarim 11:12) ? tak te? idealny cadyk, znajduje si? pod czujnym okiem Haszem, w ka?dej chwili, gdy? w ka?dym momencie gotowy jest on spe?ni? wymagania Wiekuistego.
Podobnie ucz? nas ?agadot? czyli talmudyczne opowie?ci ?
R. Johanan b. Zakai powiedzia?: ?Mo?na to por?wna? z sytuacj? kr?la, kt?ry zaprosi? swych poddanych na bankiet, bez wyznaczenia godziny rozpocz?cia. M?drcy ubrali si? specjalnie na t? okazj? i usiedli przy drzwiach pa?acu. M?wili oni: ?czy kr?lewskiemu pa?acowi czego? brakuje? Wezwanie do wej?cia mo?e przyj?? w ka?dym momencie.? G?upcy wr?cili do swej pracy m?wi?c: ?czy? bankiet mo?e si? odby? bez przygotowa??? W pewnym momencie kr?l zapragn?? zobaczy? swych poddanych: m?drcy weszli wystrojeni a g?upcy weszli ubrudzeni. Kr?l bardzo radowa? si? m?drcami, lecz gniewa? si? na g?upc?w.? ?Ci, kt?rzy od?wi?tnie ubrali si? na m?j bankiet ? rozkaza? ? niech siedz?, jedz? i pij?. Lecz ci, kt?rzy nie ubrali si? od?wi?tnie na m?j bankiet, niech stoj? i patrz?.? (Szabat 153a)