W ci?gu ostatniego 1,5 tysi?ca lat, ?ydzi na ca?ym ?wiecie po?wi?cali si? studiowaniu Talmudu.
Obok Biblii, to w?a?nie Talmud ukszta?towa? ?yd?w, ich warto?ci i ?wiatopogl?d.
Pokolenie za pokoleniem cieszy?o si? jego zawi?o?ciami i zag??bia?o w jego z?o?ono?ci, ?l?cz?c nad tekstem, podchodz?c do niego z niezwyk?ym po??czeniem mi?o?ci i poczucia przeznaczenia.
Debaty pomi?dzy Hillelem i Szammajem, Abbaye i Rawa i rabinem Yehud? i rabinem Meirem rozpala?y zbiorow? wyobra?ni? ?yd?w i pomaga?y uchroni? integralno?? ?ydowskiej tradycji podczas wygnania.
Obecno?? Talmudu w ?ydowskim ?yciu zmaga si? obecnie z alarmuj?cym zagro?eniem p?yn?cym z najbardziej nieoczekiwanego ?r?d?a: religijnego systemu szkolnictwa w Izraelu.
Smutne bardzo jest to, i? wydaje si?, ?e du?y odsetek uczni?w uczy si? nienawidzi? ? tak, nienawidzi? t? najbardziej godn? uwagi z Ksi?g.
Wystarczy zapyta? ka?dego ucznia jesziwy, kt?ry przedmiot lubi najmniej i du?e prawdopodobie?stwo, ?e to Talmud b?dzie na samym pocz?tku listy nielubianych przedmiot?w.
Podczas nienaukowych bada?, kt?re przeprowadzi?em ostatnio po?r?d religijnych nastolatk?w, nie uda?o mi si? znale?? ani jednego ? ani jednego ucznia! ? kt?remu sprawia?oby rado?? studiowanie Talmudu w szkole.
Niekt?rzy byli do?? entuzjastyczni wobec matematyki, informatyki, czy nawet historii, ?????????????ale samo wspomnienie Talmudu wywo?ywa?o ?reakcje zabarwione frustracj?.
?Nie znosz? tego?, powiedzia? jeden. ?To nudne i nie ma nic wsp?lnego z moim ?yciem?, powiedzia? inny, wywo?uj?c wiele komentarzy ze strony innych. ?Nie rozumiem tego?, doda?, ?Nie potrafi? pod??a? za tekstem i nie rozumiem, dlaczego nie mo?emy po prostu uczy? si? ?w zamian halachy.?
Problem ten jest nie jest nowy i sta? si? tematem dyskusji ju? ponad dwie dekady temu. W 1989, profesor Mordechaj Bar-Lev z Uniwersytetu Hebrajskiego, opublikowa? studium przedmiotu b?d?cy prze?omem i ?ami?cy serce zarazem. Zapytani o ocen? przedmiot?w wed?ug preferencji, wielu uczni?w umiejscowi?o studia nad Talmudem niemal na ostatnim miejscu, podczas gdy 44% okre?li?o je jako ?nudne?.
Niemniej jednak, nie zosta?o zrobione wystarczaj?co zbyt wiele, by poprawi? sytuacj?.
Fakt, ?e setki, prawdopodobnie tysi?ce religijnych ?yd?w, s? systematycznie wy??czani ze studi?w nad Talmudem stanowi ?ydowsk? katastrof?, i nale?u uczyni? wszystko by odpowiedzie? na ?w problem.
Wiadomo jest, ?e istniej? obiektywne przeszkody w nauczaniu nastolatk?w Talmudu. Tekst jest w j?zyku aramejskim i nie posiada znak?w interpunkcyjnych, co odstrasza wielu potencjalnych student?w.
Uchwycenie metodologii i struktury zajmuje czas, a dyskutowane tematy mog? cz?sto wydawa? si? archaiczne dla m?odzie?y spod znaku iPod-a.
Przyzwyczajonych do natychmiastowej gratyfikacji, wielu nastolatk?w nie ma wystarczaj?cej cierpliwo?ci i wytrwa?o?ci niezb?dnej do pracy z g?szczem argumentacji prawnej.
Oczywi?cie, nale?y zmieni? spos?b w jaki Talmud jest nauczany, szczeg?lnie dla tych, kt?rzy s? bardziej sk?onni do walki z nim.
Proste zmiany, takie jak np. stosowanie bardziej aktualnych odniesie?, bardziej ni? orka przez tekst, mog? uczyni?? z Talmudu atrakcyjniejszy temat studi?w.
Na przyk?ad, zamiast otwierania rozdzia?u siedemnastego traktatu Baba Kammy, i nauczania uczni?w o r??nych prawach odnosz?cych si? do kradzie?y, uczniowie mogliby by? nauczani tego, jak Talmud widzi korzystanie z pirackich p?yt DVD, czy ?ci?ganie muzyki z Internetu.
Uczynienie tekstu bardziej odpowiednim do ich codziennego ?ycia pozwoli nastolatkom na to, by ?w mniejszym stopniu wy??czali si? z tego obszaru studi?w.
Zapewnienie m?odzie?y opanowanie podstaw aramejskiego mo?e r?wnie? uczyni? Talmud bardziej dost?pnym i mniej budz?cym postrach.
Mo?e jednak warto rozwa?y? tak?e bardziej radykalne alternatywy.
Dwa miesi?ce temu, rabin Yosef Avraham Heller, znacz?cy rabin Chabad-Lubawicz, ???????b?d?cy cz?onkiem s?du rabinackiego, tak w?a?nie uczyni?, kiedy wywo?a? zamieszanie, sugeruj?c, i? nie wszyscy musz? studiowa? Talmud tak intensywnie.
?Przed wojn? nie s?ysza?o si?, ?eby ka?de dziecko w jesziwie studiowa?o Talmud przez ca?y dzie?; to by?a nauka dost?pna jedynie dla wybranych uczni?w?, powiedzia? rabin Heller, dodaj?c, ?e ?Dzisiaj jednak pojawi? si? nowy system, nie posiadaj?cy ?r?d?a w Torze, wed?ug kt?rego ka?dy musi studiowa? Gemar? a kto?, kto zg??bia Miszn?, postrzegany jest jako przegrany?.
?Nigdy w historii?, zaznacza, ?nie by?o takiego zjawiska. Poprzez generacje, ka?da osoba uczy?a si? zgodnie z jego poziomem?
Rabin Heller s?usznie wskazuje, ?e: ?Nie ma to sensu, ?eby wszyscy uczyli si? tego samego, poniewa? HaSzem nie stworzy? nas jako takich samych!?
Rzeczywi?cie, czasami mniej znaczy wi?cej.
Ne zrozumcie mnie ?le. Osobi?cie, kocham Talmud i uwa?am go za niewyczerpane ?r?d?o m?dro?ci i fascynacji.
Jednak dla wielu izraelskich nastolatk?w dwie godziny dziennie studiowania Talmudu mog? by? tym, co bardziej odci?ga ich od judaizmu, ni? wzbogaca ich duchowo??.
Obecny system po prostu nie dzia?a i trzeba znale?? inn? drog?, w celu przywr?cenia zami?owanie do Talmudu w?r?d izraelskiej m?odzie?y.
Obecny system pozostawiony bez zmian, z pewno?ci? spowoduje zwi?kszenie liczby talmudycznych uczonych, ale r?wnie? przyczyni si? do zastraszaj?cego wzrostu liczby absolwent?w szk?? przepe?nionych wrogo?ci? i niech?ci? do jednego z najwspanialszych dzie? ?ydowskiej tradycji.