“To b?dzie dla Ciebie znakiem na twojej r?ce oraz pami?tk? pomi?dzy twoimi oczami, bo
B-g moc? swoj? wyprowadzi? nas z Egiptu”. (Szmot 13:16)
Nauczyciel Rema w swojej ksi?dze “Tora Ha-Oleh” (cz??? 2, rozdzia? 2) pod tytu?em “Sekret tefilinu” wyja?nia znaczenie tefilin oraz zwi?zan? z nim Halach?. Wyja?nienia s? d?ugie i zawi?e, wi?c przyjrzymy si? tylko fragmentom.
Gemara w cytowanym poni?ej midraszu naucza nas, ?e nie tylko my zak?adamy tefilin, ale r?wnie? Haszem zak?ada tefilin.
“Rabi Izaak powiedzia?: Sk?d wiadomo, ?e Naj?wietszy, b?ogos?awiony niechaj b?dzie, zak?ada tefilin? Powiedziane jest, ?e Pan przyrzek? swoj? praw? r?k?, r?k? swej mocy (Jeszaja 62:8). “R?ka jego mocy” ? to tefilin? Rabi Najman, syn Izaaka powiedzia? do Rabina Hija, syna Abina: Co jest napisane w Tefilinie Pana Wszech?wiat?w? ? Odpowiedzia? im: “Kt?? jest jak Lud Izaela, pierwszy nar?d na ziemi” (Masechet Brachot)
Istnieje korelacja pomi?dzy naszym tefilinem, a tefilinem Haszem, mo?e dzi?ki niej zdo?amy rozpozna? i zrozumie? kilka kwestii zwi?zanych ze znaczeniem tefilinu.
Po pierwsze tefilin integruje nasz? wiar? w Haszem, zar?wno na poziomie intelektualnym jak i na poziomie ludzkich emocji. Zar?wno w tefilin na r?ce, jak i w tefilin na g?owie mamy te same cztery fragmenty tory. Ale r??nica polega na tym, ?e w tefilinie, kt?ry mamy na r?ce, te fragmenty Tory s? zapisane w jednym zwoju i zamkni?te w tej samej przegr?dce. Natomiast w tefilinie na r?ce, te fragmenty Tory, s? w czterech odr?bnych przegr?dkach.
Halacha wyra?nie naucza, ?e najpierw trzeba za?o?y? tefilin na r?ce, a dopiero p??niej tefilin na g?owie. Gdy zdejmujemy tefilin najpierw zdejmujemy tefilin z g?owy, a dopiero p??niej z r?ki. Tefilin nie mo?e by? umiejscowiony na g?owie cz?owieka, gdy nie ma on tefilin na r?ce. Tefilin na r?ce, wyra?a intencje serca, pomieszczenie dla uczu?. Tefilin na g?owie, wyra?a intencje umys?u, jest to pomieszczenie dla rozumu.
Wiara pojmowana uczuciowo przep?ywa w spos?b prosty i jednolity, zamieszkuje w sercu i dlatego tefilin, kt?ry mamy na r?ce, ma wszystkie cztery fragmenty Tory spisane na jednolitym zwoju i s? umieszczone w jednej tylko przegr?dce.
Rozum, dokonuje selekcji i podzia?u poj?? zwi?zanych z wiar?. Ten rodzaj wiary przypisujemy umys?owi i dlatego fragmenty Tory, kt?re zawiera tefilin na g?owie s? podzielone i umiejscowione w czterech odr?bnych przegr?dkach.
Podstaw? wiary s? uczucia, dlatego te? najpierw musimy mie? za?o?ony tefilin, kt?ry przymocowujemy do ramienia, tu? ko?o serca. Bez uczu? nie ma zrozumienia i dost?pu do wiary. Dopiero p??niej mo?liwa jest modlitwa p?yn?ca z rozumu – zrozumienia, poj?cia i osi?gni?cia wiary. Jedynie, gdy istnieje wiara w sercu, mo?liwe jest poj?cie wiary, dlatego te? nie ma takiej mo?liwo?ci, aby tefilin, kt?ry przywi?zujemy na czole, za?o?y? odr?bnie, bez obecno?ci tefilin na r?ce.
Jeszcze jedna Halacha zwi?zana z tefilin ? tefiliny musz? by? kwadratowe. Dlaczego?
Tu Rema nawi?zuje do ksi?gi Arystotelesa, “Metafizyka” ? “Ka?da rzecz ma cztery aspekty: materia?, kszta?t, przyczyn? i cel. Tefilin na g?owie, ma kszta?t kwadratu, i symbolizuje te w?a?nie cztery aspekty, kt?re wyst?puj? w naszym z?o?onym ?wiecie.
Tefilin na r?ce ma kszta?t kwadratu z innego powodu ? “ze wzgl?du na rzeczywisto?? Haszem i jego jedno??”. Z?o?ona rzeczywisto?? jest opisana przez cyfr? cztery i gdy cztery znajduj? si? w jednym pomieszczeniu, tworz? wielowymiarow? jedno?? i pe?ni?. Ta jedno?? wskazuje na z?o?ono?? i jednolit? pe?ni? Stw?rcy.
Kt?ry tefilin jest ?wi?tszy, ten na r?ce, czy ten na g?owie?
Powiedziane jest, ?e tefilin na r?ce, ma by? wa?niejszy ni? ten na g?owie, poniewa? symbolizuje Stw?rc?. Natomiast tefilin na g?owie symbolizuje rzeczywisto?? ziemsk?. Ale Halacha stwierdza, ?e modlitwa z g?owy jest ?wi?tsza i wa?niejsza, dlatego te? mo?na wzi?? tefilin, kt?ry przeznaczony jest na r?k? i zastosowa? go jako tefilin na g?owie, ale nie wolno, wzi?? tefilin, przeznaczony do umocowania na g?owie i zastosowa? go jako tefilin na przedrami?. Poniewa? stosujemy tu prawid?a Talmudu, kt?ry naucza, ?e:
“Podnosimy poziom ?wi?to?ci, a nie obni?amy” (Masechet Szabat 21b)
Rema godzi te sprzeczno?ci:
Celem tefilin jest odkrycie obecno?ci Haszem w ?wiecie, i pokaza? nam, ?e nawet w tej skomplikowanej i sprzecznej rzeczywisto?ci jest boska jedno??. Dlatego, te? modlitwa umys?u, “g?owy” jest wa?niejsza, poniewa? daje ?wiadectwo tej z?o?ono?ci.
W?z?y tefilinu ?
W modlitwie, tej “z r?ki” (serca) i tej “z g?owy” (umys?u) jest powi?zanie z tefilinem. Oba tefiliny maj? w?z?y. Te wi?z?y przymocowuj? tefilin do cz?owieka. Te w?z?y symbolizuj? r?wnie? powi?zanie cz?owieka z jego Stw?rc?.
Ta wi?? jest dwustronna, zar?wno cz?owiek zwi?zany jest z Bogiem, jak i B?g z cz?owiekiem. Tak naucza Gemara:
“A gdy cofn? r?k?, ujrzysz Mnie z ty?u, lecz oblicza mojego tobie nie uka??” (Szmot 33:23). Rabin Hama syn Bizana powiedzia? w imieniu Rabina Szymona Pobo?nego: To nas naucza, ?e Przenaj?wi?tszy, b?ogos?awiony niechaj on b?dzie, pokaza? Moj?eszowi w?ze? tefilin [na tyle jego g?owy]. (Traktat Brachot 7a)
W?ze? tefilin Hashem i jednocze?nie w?ze? tefilin Moj?esza, to punkt, w kt?rym spotyka si? cz?owiek z B-giem.
I tak kontynuuje Rema i wyja?nia szczeg??y Halachy zwi?zanej z tefilin, ale my tym razem zatrzymamy si?, i poruszymy tylko, jeszcze jedn? kwesti?.
Wspomnieli?my, ?e tefilin zawiera cztery fragmenty Tory, ka?dy z tych fragment?w dotyczy innej ?wi?to?ci:
1. “S?uchaj Izraelu, Pan jest Bogiem Naszym, Panem jedynym” (Dwarim, 6:4) ? ?wi?to?? wiary;
2. “Tak b?dzie, je?li b?dziecie s?ucha? pilnie nakaz?w, kt?re wam dzi? daj?, mi?uj?c Pana, Boga waszego, i s?u??c Mu z ca?ego serca i z ca?ej duszy” (Dwarim 11:13) ? ?wi?to?? Tory i Micw;
3. “Po?wi??cie Mi wszystko pierworodne. U syn?w Izraela do Mnie nale?e? b?d? pierwociny ?ona matczynego – zar?wno cz?owiek, jak i zwierz?” (Szmot 13:2) ? ?wi?to?? ?ycia;
4. “I Pan wprowadzi ci? do kraju Kananejczyka, jak poprzysi?g? tobie i przodkom twoim, i da go tobie”? (Szmot 12:11) ? ?wi?to?? ziemi.
(Wed?ug ksi?gi Rema ? Torat Ha-Oleh, cz??? 2, rozdzia? 2)