?A rozka?esz synom Izraela, aby przynosili tobie oliwy z oliwnika, czystej, wyt?oczonej, dla o?wietlania, dla ci?g?ego zapalania ?wiat?a.? (Szemot 27:20)
W miejsce zapalania oliwnych ?wiec w ?wi?tyni, w dzisiejszych czasach zapalamy ?wiece w naszych prywatnych ?wi?tyniach ? czyli naszychdomach. Wraz z nadej?ciem Szabatu, zapalamy szabatowe ?wiece.
Zwyczajowo to kobieta zapala szabatowe ?wiece, jako ?e to ona jest ?pani? domu?,a tak?e jest to jedno z przykaza?, przeznaczonych specjalnie dla kobiet.
Zapoznamy si? z kilkoma chalachicznymi zapisami w owym temacie, opieraj?c si? na naukach Rabina Remu.
Istniej? trzy powody, podawane jako uzasadnienie dla nadania owej micwy 1) ?Szalom bait? (dos?owne tlumaczenie – ?pok?j w domu?), nie mi?o jest funkcjonowa? w ciemno?ci.
2) ?Kawod Szabat? (honor Szabatu), w zwi?zku z przybyciem tak wa?nego go?cia (jakim jest Szabat), na jego cze??, zapalamy ?wiece.
3) ?Oneg Szabat? (przyjemno?? szabatowa), przyjemniej jest je?? posi?ek szabatowy w o?wietlonym pomieszczeniu.
*
Trzy uzasadnienia, i r??nice pomi?dzy nimi maj? r??ne chalachiczne implikacje ?
Czy mo?na zapali? szabatowe ?wiece w innym miejscu ni? to, w kt?rym odby? ma sie ?wi?teczny posi?ek? Czy mo?na je zapali? na przyk?ad w sypialni?
Je?li chodzi o ?szalom bajit?, lub ?Kawod Szabat?, nie ma tu problemu i mo?na zapali? w innych pokojach. Je?li jednak chcemy zwi?kszy? ?oneg Szabat? ? nale?y zapali? ?wiece w?a?nie w miejscu, gdzie odbywa si? posi?ek. Tak pisze RaMa: ?Zasadnicze jest to, ?e zapala si? ?wiece stoj?ce na stole, a nie inne ?wiece stoj?ce w domu.? (Szulchan Aruch, Orech Chaim, Chalachot Szabat, 263,10)
Owa ?psika? (chalachiczne prawne ustanowienie) kreuje pewien ma?y problem. Ot?? osoby, kt?re wybieraj? si? na pi?tkowy posi?ek w go?ci, i zostaj? tam jedynie na kolacj?, nie b?d? mog?y zapali? ?wiec w miejscu w kt?rym b?d? spa?. B?d? te? zmuszeni do tego, by przyby? do domu, do kt?rego zostali zaproszeni na kolacj?, przed rozpocz?ciem Szabatu, i tam zapali? swiece, w miejscu spo?ywania posi?ku.
*
R?wnie? odno?nie ?kawod Szabat? Rabin Remu martwi si? troch? i pisze: ?Gdyby ?wieca pali?a si? bez przerwy od wielkiego dnia, zgasiliby?my j? i zapalili na nowo na cze?? Szabatu.? (263:4). Nale?y bowiem, by jasne by?o, ?e zapalana ?wieca przeznaczona jest na potrzeby Szabatu; tymczasem ?wiece, kt?ra stoj? i pal? si? na d?ugo przed rozpocz?ciem Szabatu ? nie s? rozpoznane jako przeznaczone tylko na Szabat.
Dlatego te?, kobieta zapalaj?ca ?wiece na Szabat, w tym samym momencie akceptuje? i przyjmuje na siebie ?wi?to?? Szabatu i nie mo?e ju?, po zapaleniu ?wiec, wykonywa? ?adnej zabronionej w Szabat pracy (w przypadku gdy kobieta musi wykona? jeszcze jak?? prac?, po zapaleniu ?wiec, nale?y przy zapalaniu wypowiedzie? wyra?nie s?owa, deklaruj?ce, i? nie przyjmuje ona na siebie w tym momencie Szabatu).
*
ReMa zajmuje si? tak?e uzasadnieniem pod tytu?em ?szalom bajit?, i pisze, i? nale?y zapala? nie tylko w pomieszczeniu gdzie b?dzie mie? miejsce posi?ek, ale tak?e w innych pokojach, tak by przyjemnie by?o porusza? si? po mieszkaniu i przebywa? w tych pokojach.
*
Je?li ?wiece zosta?y zapalone w jednym miejscu, chcemy przenie?? je p??niej do innego miejsca ? czy mo?na tak zrobi?? ? Nie, nie wolno. Kobiecie, kt?ra zapala?a, nie jest wolno, gdy? ona tym samym przyj??a na siebie Szabat a ?wiece to ?mukce? (obiekt zabroniony do u?ycia, dotykania w Szabat) wi?c zabronione jest by przenosi? ?wiece. Tak?e inne osoby nie mog? przenie?? ?wiec, gdy? ze wzgl?du na ?kawod Szabat? ?wiece maj? sta? tam, gdzie zosta?y zapalone.
*
Innym problem jest zapalanie ?wiec Szabatowych, w miejscu kt?re jest ju? o?wietlone. W dzisiejszych czasach, gdy u?ywamy sztucznego ?wiat?a (elektryczno??), ?wiat?o ?wiec nie b?dzie takie istotne. Czy zapalenie ?wiec Szabatowych w takiej sytuacji b?dzie posiada?o jak?kolwiek warto??? Lub inny przyk?ad: w przypadku gdy ?wiece zapalane s? przez grup? kobiet, pierwsza z nich roz?wietla ciemno??, jednak kolejne zapalaj? w miejscu w kt?rym jest ju? swiat?o, czy w takim razie zapalanie ?wiec przez kolejne kobiety b?dzie stosowne?
Wed?ug Szulchan Aruch jedynie pierwsza z nich wype?nia micw?, pozosta?e ? nie.
Wi??e si? z tym nast?puj?cy problem: co powinni zrobi? go?cie przychodz?cy do kogo? na Szabat -? czy maj? zapali? swiece, skoro to gospodyni domu ma je zapali?? Szulchan Aruch sugeruje dwa rozwi?zania tego problemu: a) kobieta, kt?ra przysz?a w go?ci, zapala w innym pokoju. B) gospodyni i kobieta- go??, zapalaj? razem te same ?wiece, obie wype?niaj?c tym samym micw?.
Jednak wed?ug Rabina Remu, micwa mo?e zosta? wype?niona r?wnie? poprzez ?dodawanie ?wiat?a?, innymi s?owy, je?li kobieta, kt?ra przysz?a w go?ci, zapali ?wiece w tym samym pokoju co gospodyni domu, b?dzie to stosowne, gdy? ?wiece kt?re zapala dodaj? ?wiat?o, i owo ?wiat?o stanowi zar?wno ?kawod Szabat?, jak i ?oneg Szabat?.
*
Prowadzi nas to do pytania: Ile ?wiec nale?y zapali??
Obowi?zkiem jest zapalenie jednej ?wiecy, tak by zapewni? ?wiat?o w domu. Tak?e s?owa b?ogos?awie?stwa m?wi? o? ?zapaleniu ?wiecy Szabatowej?- jednej ?wiecy. Tak brzmi podstawowa micwa.
Szulchan Aruch pisze o dw?ch ?wiecach ?? jedn? dla ?zachor? (pami?tania), a drug? dla ?szamor? (przestrzegania)? (263:1). Odnosi si? to do werset?w z Tory ustanawiaj?cych micw? Szabatu: ?Pami?taj na dzie? Szabatu, aby? go ?wi?ci?? (Szemot 20:8), ?Przestrzegaj dnia Sobotniego, aby? go ?wi?ci??. (Dwarim 5:12)
ReMa twierdzi jednak, ?e mo?na zapali? wi?cej ?wiec, gdy? jest to ?kawod Szabat? i ?oneg Szabat?, by w domu by?o du?o ?wiat?a.
Dzi? istnieje wiele minhag?w (zwyczaj?w) zwi?zanych z liczb? zapalanych ?wiec: jedna (dla niezam??nej kobiety), dwie (dla go?ci), trzy, cztery, siedem (symbolizuj?ce siedem dni tygodnia), dziesi?? (symbolizuj?ce dziesi?? przyjaza?, zawieraj?cych micw? ?wi?cenia Szabatu), lub dwana?cie (zgodnie z Kaba??, symbolizuj?c dwana?cie plemion Izraela). Czy te? najbardziej popularny zwyczaj ? by zapala? tyle ?wiec, ile jest os?b w domu, tak wi?c je?li rodzina sk?ada si? z czterech os?b (dw?jka dzieci, mama i tata) ? zapalone zostan? cztery ?wiece, dla ka?dej osoby w rodzinie.