W schemacie publicznego czytania Tory w synagodze jeste?my w trakcie czytania Ksi?gi Wajikra (Kap?a?ska), na przyk?ad na temat ofiary, kt?r? matka przynosi do Beit HaMikdasz (?wi?tyni) w Jerozolimie po urodzeniu dziecka. Przed istnieniem Beit HaMikdasz, zbudowany przez Salomona trzeciego kr?la Izraela, Arka Przymierza sta?a w Szilo, oko?o 30 kilometr?w na p??noc od Jerozolimy. Szilo jest miejscem, do kt?rego Chana, matka proroka Samuela przysz?a si? modli?, aby m?c mie? dziecko. I potem urodzi?a Samuela. W drugim rozdziale Ksi?gi Samuela czytamy o synach Kohena Eli (Ksi?dza Eli), kt?rego Chana spotka?a w Szilo. Czytamy o obrzydliwym zachowaniu si? syn?w Eli wobec kobiet, kt?re przychodzi?y do Szilo w?a?nie po urodzeniu dziecka, ?eby z?o?y? t? przez Tor? nakazan? ofiar?. Uczymy si?, ?e zachowanie si? syn?w Eli spowodowa?o zniszczenie Szilo. Arka Przymierza sta?a w Szilo oko?o 400 lat a? kr?l Dawid j? przeni?s? do Jerozolimy (zobacz Talmud, traktat Joma, folio 9a). Jak si? zachowywali synowie Eli?
Najpierw kr?tka dygresja, ?eby wyt?umaczy? relacj? Tory Ustnej do Tory Pisanej. Wszyscy powinni ju? wiedzie?, ?e na przyk?ad wyra?enie ?oko za oko? w Torze Pisanej nie oznacza, ?e Haszem chce aby?my wyd?ubali komu? oko, kt?ry do zrobi? innemu. Raczej ma zap?aci? pe?n? kompensacj? oraz ewentualnie siedzie? w wi?zieniu, co Rabini stosowali wed?ug w?asnego rozpatrzenia sprawy, jak jest napisane w Talmudzie. Widzimy w tym przyk?adzie, ?e Tora Ustna (Talmud) nam t?umaczy, ?e wola Haszem jest nawet przeciwna do prostego zrozumienia wersetu Tory Pisanej. Tora Pisana m?wi ?oko za oko? a Tora Ustna t?umaczy, ?e tak jednak nie jest. Powstaje pytanie, dlaczego Haszem tak zrobi?? Dlaczego kaza? Moj?eszowi napisa? co? w Torze Pisanej a potem mu wyt?umaczy? w Torze Ustnej, ?e tak jednak nie jest?
Rabini wyt?umaczyli, ?e przes?anie tekstu Tory Pisanej ma zrobi? wra?enie na nas, czyli wra?enia, kt?re s? ostrzejsze ni? wymogi albo kary halachiczne (prawne). Cz?owiek ma czu? si? moralnie zobowi?zany do zasady ?oko za oko?, pomimo, ?e ta zasada nie jest stosowana dos?ownie. Czyli, je?li komu? wyd?ubi? oko to moralnie powinienem by? karany tym samym, ale Tora Ustna m?wi, ?e tak jednak nie jest i ponosz? tylko obowi?zek kompensacji. To samo dotyczy opowie?ci Tanachu (Biblii). Czasami musimy zobaczy? w Torze Ustnej, ?eby si? dowiedzie?, co faktycznie si? wydarzy?o, natomiast pierwsze wra?enie otrzymujemy ju? z Tory Pisanej. Jak wiadomo, pierwsze wra?enie jest najg??bsze i nie da si? zmieni?, pomimo p??niejszego lepszego zrozumienia. Zreszt? psychologia bazuje si? na tej idei, ?e nasze wra?enia z dzieci?stwa wp?ywaj? na nas w doros?ym wieku, pomimo, ?e teraz uwa?amy, ?e wiemy ?lepiej?. W wypadku zachowania si? syn?w Kohena Eli uczymy si? w Tanachu (Tora Pisana), ?e oni spali z kobietami, kt?re przychodzili do Beit HaMikdasz w celu z?o?enia ofiary po porodzie. Tora Ustna (Talmud, traktat Szabat, folio 55b) nam jednak t?umaczy, ?e to nie by?o dok?adnie tak. Raczej synowie Kohena Eli nie zachowywali si? z szacunkiem to tych kobiet i odk?adali wykonywanie tych ofiar na p??niejsze dni, co spowodowa?o, ?e te kobiety musia?y nocowa? same w Jerozolimie i nie mog?y by? razem ze swoimi m??ami. Taka sytuacja ponad 3000 lat temu mog?a doprowadzi? do tragicznych skutk?w dla tych kobiet i dla ca?ego spo?ecze?stwa. To zachowanie si? syn?w Kohena Eli spowodowa?o upadek miejsca Szilo. Ale dlaczego? Dlaczego grzech kilku Kohen?w spowodowa?o zniszczenie Szilo?
Rabin Awraham Icchak HaKohen Kook, pierwszy Naczelny Rabin Izraela (1865-1935), wyt?umaczy? nast?puj?co. Nale?y zrozumie? grzech specyficzny wykonany przez przyw?dc?w duchowych, w tym wypadku Kohen?w, jako symptomem g??bszego problemu. Samo urodzenie dziecka jest wydarzeniem ci??kim i krwawym, co ka?dy wie, kt?ry by? przy porodzie swojego dziecka (by?em cztery razy). Sytuacja porodu wydaje si?, jak nie bardzo duchowa. Przes?aniem p?j?cia do Beit HaMikdasz w Jerozolimie po porodzie i przynie?? ofiar? jest ide?, ?eby ponownie uduchowi? ?ycie, kiedy pami?? o akcie urodzenia jest nadal ?wie?a. Natomiast synowie Kohena Eli uwa?ali przyniesienie takiej ofiary za ?drug?? i mniej wa?n? klas? ofiar. To jest prawie, ?e ha?bienie duchowo?ci uwa?ali synowie Kohena Eli, ?e kobiety z niemowl?tami spotykaj? si? z Kohenami. I dlatego mieli zwyczaj odk?ada? przyj?cie i wykonywanie tych ofiar na nast?pne dni. G??bszy grzech syn?w Kohena Eli by? brak zrozumienia i/lub szanowania prawdziwej definicji poj?cia ?kedusza? ? ?wi?to??. Kedusza nie polega na oddaleniu si? od sfery fizycznej, natomiast polega na po??czeniu sfery fizycznej ze sfer? duchow?. Ofiara po urodzeniu dziecka jest fantastyczn? okazj? do wykonania tego, a synowie Kohena Eli uwa?ali j? za mniej wa?n?, poni?ej ich honoru. Ten g??boki aspekt ich grzechu spowodowa? koniec egzystencji Arki Przymierza w Szilo i przeniesienia jej do Jerozolimy. Akt przeniesienia Arki pokaza?, ?e duchowo?? nie jest oddalaniem si? od rzeczywisto?ci codziennej. W jaki spos?b? Jerozolima jest stolic? Izraela ? polityczn? i nie tylko duchow? ? a Szilo by?o wy??cznie centrum duchowe. W Jerozolimie jest ?atwiej zrozumie? wy?ej wymienione przes?ania.
Chcia?bym w ko?cu nawi?za? wydarzenie z zesz?ego tygodnia tu w Jerozolimie do tego przes?ania. Wydarzy? si? kolejny akt terrorystyczny. Muzu?ma?ski terrorysta najecha? celowo na przystanek autobusowy i zamordowa? jednego ?yda a druga osoba jest nadal ci??ko ranna w szpitalu i bije si? za swoje ?ycie (oby Haszem j? wyleczy?). Zamordowa? 25-letniego m??czyzn?, syna wielkiego rabina w Jerozolimie Rabin Uri Szerki, kt?rego znam osobi?cie i bardzo szanuj?. Oby Haszem pocieszy? rodzin? w ?a?obie. Najwi?kszym problemem na poziomie narodowym ? nie zmniejszaj?c bro? Bo?e tragedi? osobist? dla rodziny i przyjaci?? ? jest reakcja rz?du Izraela. Rz?d Izraela jest pod ogromn? presj? tak-zwanych ?liberalist?w? z zagranicy jak r?wnie? w samym Izraelu. Terrorysta, kt?ry zosta? zraniony przy akcie zamordowania, jest teraz leczony w szpitalu izraelskim za pieni?dze podatnik?w izraelskich, ale to jeszcze ?p?? biedy?. Najgorsze jest to, ?e potem morderca b?dzie siedzia? w wygodnym izraelskim wi?zieniu i w tym czasie jego rodzina b?dzie otrzymywa? pensj? za jego ?bohaterstwo? od tak-zwanego rz?du palesty?skiego za pieni?dze, kt?re otrzymuj? od Unii Europejskiej, USA, itd. Wstyd i ha?ba! Powinno si? odbiera? obywatelstwo izraelskie lub prawo pobytu w Izraelu od ka?dego terrorysty i wyrzuci? go z kraju. Jak r?wnie? powinno si? odbiera? od terrorysty ca?y jego maj?tek. Je?li rodzina popiera jego akt powinna r?wnie? rodzina straci? obywatelstwo Izraela lub prawo pobytu oraz maj?tek. Je?li rodzice b?d? wiedzie?, ?e grozi im strata maj?tku i wyrzucenie z kraju po akcji terroru syna lub c?rki, to zadbaj? o to, ?e ich dziecko nie zostanie terroryst? lub b?d? otwarcie przeciwstawia? si? ich pogl?dom. Wszystkie przywileje, kt?re daje si? terrorystom i ich rodzinom, jest wyrazem takiej ?nadmiernej duchowo?ci?, kt?r? wyra?ali synowie Kohena Eli. Staramy si? nadmiernie by? dobrymi i sprawiedliwymi, dbaj?c o prawa ka?dego cz?owieka, nawet morderc?w i ich poplecznik?w. W zasadzie rzeczy to jest brak duchowo?ci! Lito?? ma swoje miejsce, natomiast nadmierna lito?? tworzy niesprawiedliwo??. Jak m?wili Rabini: Ten, kt?ry jest lito?ciwy wobec okrutnych ludzi, b?dzie okrutnym wobec lito?ciwych ludzi?. Bro? Bo?e.
Pozdrowienia z Jerozolimy,
Rabin Icchak Rapoport