Ka?dy, kt?ry by? w synagodze i otrzyma? alij? do Tory lub widzia? innych otrzymuj?cych alij? zauwa?y?, ?e ka?dy w?r?d wzywanych rozpoczyna b?ogos?awienie ze s?owami Barechu et Haszem hameworach, czyli ?B?ogos?awcie Haszem, kt?ry Jest b?ogos?awiony?. Ale czy cz?owiek mo?e b?ogos?awi? Niesko?czonego Boga? Czy cz?owiek potrafi b?ogos?awi? Haszem, kt?ry Jest poza przestrzeniem i poza czasem? Jak to mo?liwe?
Szukaj?c w Tanachu (Biblia ?ydowska) znajdziemy, ?e s?owo Barechu (b?ogos?awcie) pokazuje si? bardzo rzadko, tylko 16 razy w ca?ym Tanachu. Nale?y zwr?ci? uwag?, ?e s?owo Barechu jest znacznie cz??ciej pisane be? nast?pnego s?owa ??cznika ?et?, a nie jak w wy?ej cytowanym b?ogos?awie?stwie, w kt?rym m?wimy Barechu et Haszem. Na przyk?ad Dewora i Barak ?piewaj? pie?? chwa?y do Haszem i m?wi? dwa razy Barechu Haszem (zobacz Ksi?g? S?dzi?w, rozdzia? 5). G?ownie widzimy Barechu Haszem a nie Barechu et Haszem, z wielkim wyj?tkiem w Ksi?dze Psalm?w rozdzia? 135, tam gdzie cztery razy stoi Barechu et Haszem. (W innych miejscach w Ksi?dze Psalm?w widzimy r?wnie? Barechu bez ??cznika ?et?). Jaka jest r??nica pomi?dzy Barechu Haszem kontra Barechu et Haszem?
Aby uzyska? odpowied? musimy najpierw zrozumie? g??bsze znaczenie s?owa Barechu, czyli ?b?ogos?awcie?. Do tego celu u?yjemy najstarsze ?r?d?o zapisu Tory Ustnej, czyli Targum Jonatan.
Kr?tka wyja?nienie o Targum Jonatan:
Targum Jonatan jest t?umaczeniem Ksi?g Prorok?w na aramejski, napisany przez Rabbiego Jonatan ben Uziel, najwybitniejszy student Hillela, kt?ry ?y? 2000 lat temu (oko?o 200 lat przed publikowaniem Miszny przez Rabbiego Jehuda Ha-Nassi). Jonatan ben Uziel nie tylko t?umaczy? z hebrajskiego na aramejski, lecz dodawa? s?owa dla wyt?umaczenia koncept?w.
Wr??my z powrotem do t?umaczenia s?owa Barechu.
W t?umaczeniu s?owa Barechu z Ksi?gi S?dzi?w, Targum Jonatan dodaje s?owo odu (????), co oznacza dzi?kowa?, przyznawa? i uznawa?. Zwr??cie teraz uwag?, ?e tutaj le?y jeden z kluczy zrozumienia ca?ej sprawy. Dzi?kowa? i przyznawa? to po hebrajsku to samo s?owo, poniewa? dzi?kowa? jest w zasadzie rzeczy przyznawaniem si?, ?e jestem komu? winny d?ug wdzi?czno?ci. Tak samo wobec Haszem. B?ogos?awi? Go jest w zasadzie rzeczy przyznawaniem si?, ?e jestem Jemu winny d?ug wdzi?czno?ci za wszystko to, co posiadam ??cznie z w?asnym ?yciem.
Zrozumieli?my teraz s?owo ?b?ogos?awi? wobec Haszem? i dalej nale?y zrozumie? r??nic? mi?dzy Barechu Haszem kontra Barechu et Haszem.
Odpowied? znajdziemy w por?wnywaniu zwrotu Barechu et Haszem z wyra?eniem, kt?ry znajduje si? w jednym z najbardziej znanych werset?w Tory, a mianowicie ?Kabed et awicha we-et imecha?, Szanuj ojca i matk? (Ksi?ga Szemot rozdzia? 20 i Ksi?ga Dewarim rozdzia? 5). Odno?nie tego wersetu Talmud zwraca nam uwag?, ?e werset ma pozornie zb?dne s?owa ? specyficznie ??cznik ?et?, kt?re pokazuj? si? tak samo zb?dne jak w naszym zwrocie Barechu et Haszem. Talmud naucza, ?e te pozornie zb?dne ??czniki s?u?? jako wskaz?wki, kt?re przypominaj? o dodatkowych prawach w Torze Ustnej. Wystarcza?oby w Torze Pisanej mie? ?kabed awicha we-imecha? a Tora jednak m?wi ?kabed et awicha we-et imecha?. Tora Ustna uczy, ?e dodaj?c ??cznik ?et? przypomina, ?e nakaz szanowania ojca i matki zawiera r?wnie? nakaz szanowania macochy lub ojczyma tak d?ugo, jak ojciec lub matka ?yj?. ??cznik ?et? przypomina, ?e nale?y r?wnie? szanowa? macoch? dla dobra ojca lub ojczyma dla dobra matki. (Oczywiste jest to, ?e nie mo?na by? przypomnianym o prawach Tory Ustnej, je?li si? ich nigdy nie studiowa?o.)
Spr?bujmy teraz zu?y? ten sam regu? wobec wyrazu Barechu et Haszem. Mamy obowi?zek uznawania, ?e Haszem jest ?r?d?em wszystkiego ??cznie z w?asnym ?yciem. Ale czy to si? na tym ko?czy? Oczywi?cie, ?e nie. Jeste?my w d?ugu wdzi?czno?ci ka?demu, kt?ry nas po??czy? z Haszem, kt?ry nam da? wiedz? o Tw?rcy.
Wielki kabalista Rabbi Icchak Luria (1534-1572) napisa?, ?e istnieje duchowy obowi?zek szacunku dla starszego rodze?stwa a nie tylko dla rodzic?w. On t?umaczy?, ?e na poziomie duchowym starsze rodze?stwo jest jakby ruroci?giem duchowo?ci dla swojego m?odszego rodze?stwa. Duchowo?? sp?ywa jakby od Haszem do rodzic?w i od rodzic?w do dzieci w kolejno?ci ich urodzenia. Jako przyk?ad tego mo?na pokaza? zachowanie si? Rabbiego Ula w Talmudzie, kt?ry ca?owa? r?k? swojej starszej siostry (traktat Awoda Zara, folio 17a). Inny przyk?ad mo?na wzi?? z Midraszu, nauczaj?cy, ?e Rachel umar?a przed swoj? starsz? siostr? Leia, poniewa? wyprzedzi?a Lei? w odpowiedzi na co?, co by?o powiedziane im obu (Midrasz Bereszit Rabba 74, 4).
Z tego mo?emy wnioskowa?, ?e wyra?enie Barechu et Haszem kontra wyra?enie Barechu Haszem oznacza nasze przyznanie si? do winny wdzi?czno?ci nie tylko do Haszem ?in abstracto?, lecz r?wnie? do naszych rodzic?w i rabin?w, kt?rzy nas ??cz? do Haszem.
Pozdrowienia z Jerozolimy,
Rabin Icchak Rapoport