Paraszat Wajechi

012Komentatorzy Tory obszernie stosuj? Gematri?, czyli metod? obliczania warto?ci liczbowej liter i s??w, gdzie ka?da litera posiada przypisan? jej sta?? warto??, np. alef =1, bet=2 i tak dalej. Suma liczb prowadzi do wyk?adni, komentarza, daje komentatorowi odniesienie do pewnej poszukiwanej przez niego idei.

Oto przyk?ad wykorzystania gematrii, s?ynny przyk?ad, by? mo?e najs?ynniejszy ze wszystkich, bardzo stary r?wnie?, pochodz?cy bowiem z Talmudu ?

?R. Simlai nauczaj?c rzek?: Sze?cset i trzyna?cie nakaz?w zosta?o przekazanych Moj?eszowi, trzysta sze??dziesi?t pi?? nagatywnych zakaz?w , odpowiadaj?cych liczbie s?onecznych dni w roku i dwie?cie czterdzie?ci osiem pozytywnych nakaz?w, odpowiadaj?cych liczbie cz?onk?w ludzkiego cia?a.

Rzek? Rabin Hamnuna: Jaki jest [oryginalny] tekst tutaj? Chodzi o, ?Nauk?, kt?r? przekaza? nam Moj?esz, jako dziedzictwo zgromadzenia Jak?ba? (Dwarim 33:4), gdzie ?nauka? (=?Tora?) wed?ug gematrii ma warto?? sze??set i jedena?cie:

,? =400, ?=6, ?=200,?=5. Razem = 611

?Anochi? (?Ja jestem?), oraz ?Lo Jichije Lecha? (?Nie b?dziesz mia? {innych bog?w], nie s? zliczane, poniewa? us?yszeli?my je z ust Mocy Bosko?ci.? (Makot 23b-24a)
Read more

Paraszat Mikec

010Faraonowi przy?ni? si? sen o bydle. Budzi si? i co robi?

” … Faraon przebudzi? si? po ?nie i ponownie zasn?? … ” (Bereszit, 41: 4-5)

Nasz praojciec Jakub r?wnie? ?ni wa?ny sen kilka parsz wcze?niej –

” I we ?nie drabina… ”

Budzi si? i co robi ?

” A gdy Jakub zbudzi? si? ze snu, pomy?la?: ?Prawdziwie Pan jest na tym miejscu, a ja nie wiedzia?em?. I zdj?ty trwog? rzek?: ?O, jak?e miejsce to przejmuje groz?! Prawdziwie jest to dom Boga i brama nieba!? Wstawszy wi?c rano, wzi?? ?w kamie?, kt?ry pod?o?y? sobie pod g?ow?, postawi? go jako stel? i rozla? na jego wierzchu oliw?.” (Bereszit 28: 17-18)
R??nica mi?dzy Jakubem a Faraonem, to r??nica pomi?dzy prawym a nieprawym ? wyja?nia rabin Aaron Perlow z Karlina. Jakub budzi si? i natychmiast zaczyna intensywnie anga?owa? si? w sprawy ?wi?to?ci i wyraz uwielbienia dla Boga. A Faraon budzi si? i zaraz przewraca si? na drugi bok i ?pi…
Read more

Wajeshev

009

” Izrael mi?owa? J?zefa ponad wszystkich swoich syn?w , bo by? on dzieckiem kt?re urodzi?o mu si? na staro?? i sprawi? mu ubranie wykonane w wielu kolorach. ?Jego bracia widzieli, ?e ojciec kocha go najbardziej i znienawidzili go i nie potrafili z nim rozmawia? przyja?nie.” Bereszit ? Ksi?ga Rodzaju 37: 3-4

“?i nie potrafili z nim rozmawia? przyja?nie” ? wed?ug rabina Jonatana Eibeszica ? to istota konfliktu mi?dzy J?zefem a jego bra?mi oraz istota ka?dego konfliktu mi?dzy lud?mi : nie rozmawiaj? ze sob? , nie ma dialogu , nie ma porozumienia, jeden nie chce s?ucha? drugiego. Je?li by tylko chcieli s?ucha?, wys?uchaliby i zrozumieliby ? wtedy wszelkie spory zako?czy?y by si? ugod?. I … Izraelici nie musieli by si? znale?? na tak d?ugo w Egipcie w galucie-diasporze.

Rabin Jonathan Eibeshitz czasem te? zapisywany jako Eybeschutz? (Jonatan Eibeszic), urodzi? si? w Krakowie, gdzie dorasta? i uczy? si? i zosta? rozpoznany jako wielki geniusz Tory , i sta? si? symbolem m?dro?ci i przenikliwo?ci. Studiowa? te? nauki ?cis?e jak r?wnie? kaba?? za co rabin Jakub Emden z Amsterdamu oskar?y? go o przynale?enie do ruchu sabataistycznego (od Szabetai Cewi). Ruch ten doprowadzi? do ogromnego sporu i roz?amu w?r?d europejskich ?yd?w w tamtych latach. Sp?r pomi?dzy rabinami znany by? jako “kontrowersja o amulety “. Rabin Jonathan dozwala? amulety a nawet trudni? si? ich wypisywaniem, Rabin Emden uwa?a? je za elementy poga?skie . Obydwoje – jak na ironi? – s? pochowani obok siebie na cmentarzu ?ydowskim w Hamburgu.

Rabin Jonatan Eibeszic s?u?y? jako rabin w Pradze, w Metz , i pod koniec w potr?jnej spo?eczno?ci Altona , Hamburg i Landsberg.

Napisa? wiele ksi??ek mi?dzy innymi: “Kereti u’peleti” oraz “Urim ve tumim” na temat Szulchan Aruch; “Bnei auwa” , “Bina le itim” ? na temat dzie? Rambama. “Tiferet Jehonatan”, “Jaarut dwasz”, “Ahawat Jonatan” to jego kazania na temat Tory. To tylko kilka przyk?ad?w z jego bogatej tw?rczo?ci.”

Paraszat Wajiszlach

009Jakub, wracaj?cy z wieloletniego wygnania, po dwudziestu latach sp?dzonych w Haranie, obawia si? spotkania ze swym bratem Esawem, pod??aj?cym w stron? Jakuba wraz z czterystoma ?o?nierzami ?

?I ul?k? si? Jak?b bardzo, i strwo?y? si?…? (Bereszit 32:8)

Czego tak bardzo obawia? si? Jakub?

Midrasz odpowiada ?

?Powiedzia? Jakub: Wszystkie te lata Esaw mieszka? w Ziemi Izraela, przybywa wi?c do mnie z pozycji tego, kt?ry mieszka w Ziemi Izraela…? (Midrasz Raba Bereszit 76:2)

Rabin Samuel Mohilewer z Bia?egostoku, stawia pytanie: I co z tego, ?e Esaw posiada przywileje wynikaj?ce z zamieszkiwania Ziemi Izraela, skoro Jakub posiada przywileje wynikaj?ce z wype?niania przez niego wszystkich micwot jakie istniej?, tak bowiem napisane jest w pasuku –

?U Labana przebywa?em…?(Bereszit 32:5)

Raszi naucza? ?

??Przebywa?em? (?garti? ? w oryginale hebrajskim) ? Garti posiada w Gematrii warto?? numeryczn? 613. Co oznacza: Mieszka?em ze z?ym Labanem, lecz przestrzega?em wszystkich sze?ciuset trzynastu przykaza?, i nie przej??em po nim z?ych zachowa?.? (Raszi Bereszit 32:5)

Skoro tak, i zas?ugi Jakuba s? niezliczone, tymczasem Esaw zas?u?y? sobie tylko mieszkaniem w Erec Israel, dlaczego Jakub obawia si? tak bardzo przywileju Esawa zwi?zanego z jedn? wype?nion? przez niego micw??

Rabin Samuel Mohiweler z Bia?egostoku wywodzi wi?c z tego ?e micwa zamieszkiwania w Ziemi Izraela jest najwa?niejsz? micw? i jest ona wa?niejsza od wszystkich innych micwot razem wzi?tych, jakie wype?ni? mo?emy w diasporze.

Dlatego te? obawia? sie Jakub, ?e z powodu przywileju wynikaj?cego z wype?nienia tej niezwykle wa?nej micwy, jak? jest mieszkanie w Ziemi Izraela, Esaw b?dzie mia? silniejsz? pozycj? ni? Jakub. Jakub obawia? si?, ?e jego zas?ugi nie r?wnaj? si? z zas?ugom Esawa.

**

Owe s?owa Rabina Samuela Mohilewera ? wyra?nie popieraj?ce tezy ruchu syjonistycznego ? by?y odpowiedzi? na twierdzenia przeciwnik?w syjonizmu, kt?rzy uwa?ali, i? wi?kszo?? ?pionier?w? buduj?cych Erec Israel, nie wype?nia?o micwot ani nie ?y?o wedle przykaza? Tory.

Rabin Mohilewer broni? syjonist?w twierdz?c, ?e przykazanie m?wi?ce o nakazie odnowienia ?ydowskiego osadnictwa w Ziemi Izraela i przygotowaniu gruntu pod ?alij?? czyli powr?t wielu ?yd?w do Erec Izrael, jest na tyle wa?ne, ?e nie trzeba tak bardzo przywi?zywa? wagi do ?cis?ego przestrzegania micwot przez owych ?pionier?w?.

W podobnym duchu wypowiada si? Midrasz ?

?Rzek? ?wi?ty, niech b?dzie b?ogos?awiony: Tak bardzo bym chcia?, by m?j lud m?g? mieszka? w Erec Israel, nawet je?li ziemia ta zosta?aby przez nich sprofanowana? (Jalkut Szimoni Eicha 3, 1038)

***

Rabin Samuel Mohiweler by? jednym z najwybitniejszych rabin?w rosyjskich wieku dziewi?tnastego i przyw?dc? ruchu ?Howewei Cion?, wzywaj?cego ?yd?w do powrotu do Izraela. By? absolwentem jesziwy Wolozin (Wo?o?yn), pe?ni? funkcj? rabina w kilku miastach w Polsce i Rosjii, ostatecznie osiad? na sta?e w Bia?ymstoku gdzie piastowa? stanowisko rabina miasta.

By? bardzo aktywny na rzecz swego ruchu, w zwi?zku z czym wiele podr??owa? i odbywa? wiele spotka?, mi?dzy innymi z baronem Rotszildem, podczas kt?rego to spotkania przekona? barona do wspierania rolniczych koloni w Erec Izrael.

Ca?ym sercem popar? ide? syjonistyczn? i migracj? do Ziemi Izraela oraz budowanie nowych osad.

Jego liczne dzie?a zosta?y utracone w pogromie w Bia?ymstoku w roku 1906, jedynie niewielka cz??? jego pism zosta?a zebrana w ksi??ce pod tytu?em ?Kowcei Chalacha we Szeelot we Tszuwot?

Jeden z kibuc?w w Izraelu zosta? nazwany na jego cze?? ?Gan Szmuel? Read more

Paraszat Wajece

008?I wyruszy? Jak?b z Ber Szewy, i uda? si? do Charanu. I natrafi? na pewne miejsce tam i przenocowa? tam, gdy? zasz?o by?o s?o?ce; i wzi?? jeden z kamieni tego miejsca i umie?ci? go w g?owach swoich, i po?o?y? si? na tym miejscu.? (Bereszit 28:10-11)

Wedle prostego odczytania tekstu (pszat) Jakow zabra? jeden kamie? z Ziemi Izraela i stosowa? go jako poduszk?, przez wiele lat swego wygnania z Erec Izrael. Tak czytamy w ?Tosafot?.

Jakow powiedzia?: ?Wygodnym i przyjemnym jest mi ten kamie? z Ziemi Izraela, wygodniejszy i przyjemniejszy ni? wszystkie poduszki i poduchy spoza Ziemi Izraela?.

W istocie tak?e jego potomkowie, nast?pne pokolenia, w okresie wygnania z Ziemi Izraela, nosili ze sob? ?kamienie tego miejsca?, kamienie z Erec Izrael, kt?re towarzyszy?y im podczas wszystkich ich wypraw.

W noc Tisza beAw, podczas kt?rej op?akujemy zniszczenie i wygnanie, wiele ludzi zwyczajowo k?adzie kamie? pod g?ow? zamiast poduszki, tak jak robi? to nasz praojciec Jakow, kiedy uda? si? do ?galut? (na wygnanie).
Read more