Kiedy Żydzi opuścili Iberię po wprowadzeniu w życie dekretu z Alhambry, zabrali ze sobą swój język, tradycje i kulturę. Chleb Siedmiu Niebios był specjalnym rodzajem symbolicznej chałki wypiekanej z okazji Tikkun Leil Szawuot, całonocnej sesji studiowania Tory w Szawuot.
Tradycja ta niemal zanikła w czasie Holokaustu, kiedy to 96% sefardyjskiej ludności żydowskiej w Salonikach zostało wymordowanych. W tym roku zachowamy tę tradycję i pamięć o tej społeczności, piekąc swój własny chleb Siete Cielos.
Pierwsi Sefardyjczycy przybyli do Saloniki, miasta w Imperium Osmańskim, w 1492 r. z Majorki. Byli to “skruszeni” powracający do judaizmu po przymusowym nawróceniu na katolicyzm. W kolejnych latach dołączyli do nich Żydzi z Kastylii, Sycylii, Aragonii, Neapolu, Wenecji, Prowansji i Portugalii. W 1613 r. Żydzi stanowili już 68% ludności miasta.
Saloniki są jedynym znanym przykładem miasta tej wielkości w diasporze żydowskiej, w którym przez stulecia utrzymywała się większość żydowska. Społeczność ta wywarła wpływ na świat sefardyjski zarówno pod względem kulturowym, jak i ekonomicznym, a miasto zyskało przydomek Matki Izraela.
Jedną z tradycji przywiezionych z Iberii była mleczna chałka wypiekana specjalnie na święto Szawuot. Pan de Siete Cielos prawdopodobnie wziął swoją nazwę od starego hiszpańskiego wyrażenia, które oznacza: “Jestem tak szczęśliwy, że czuję się, jakbym unosił się na siedmiu chmurach”. Ten świąteczny chleb został po raz pierwszy upieczony na początku VIII wieku, w okresie zwanym “koegzystencją”.
Współistnienie było złotym wiekiem dla hiszpańskich Żydów, czasem, w którym Żydzi, chrześcijanie i muzułmanie żyli razem w pokoju, dzięki czemu Półwysep Iberyjski stał się centrum innowacji i wymiany kulturowej.
Żydzi sefardyjscy prawdopodobnie zainspirowali się Monas de Pascua swoich chrześcijańskich sąsiadów. Zaczęli wypiekać chleb siedmiu niebios na Szawuot, jedno z niewielu świąt, podczas których zwyczajowo spożywa się nabiał.
Niektórzy historycy spekulują, że Monas de Pascua i Pan de Siete Cielos zostały wynalezione w Nowym Świecie jako Pan de Muerto. Kiedy przybyli konkwistadorzy (z których wielu było konwertytami), zastali kulturę składania ofiar z ludzi. Byli tak przerażeni, że zastąpili tę tradycję wypiekiem pewnego rodzaju chałki: słodkiej, okrągłej, z wyrzeźbionymi symbolami.
Do wypieku Pan de Siete Cielos przygotowuje się bogate i mleczne ciasto na chałkę. Na chałce wyryte są symbole związane z przekazaniem Tory na górze Synaj. Najpierw formuje się okrągłą chałkę, która ma symbolizować górę Synaj. Następnie rozwałkowuje się siedem kawałków ciasta i dociska je do okrągłej chałki, tworząc wokół niej pierścień. Symbolizują one siedem niebios lub chmur. Symbole z opowieści o Szawuot są następnie rzeźbione i odciskane na chmurach.
Każda rodzina ma swoje własne tradycje, ale niektóre wspólne symbole to Tora, drabina Jakuba, studnia Miriam, Gwiazda Dawida, Hamsa i tablice z dziesięcioma przykazaniami. Po upieczeniu chałki smaruje się ją miodem i posypuje ziarnami sezamu. Chałkę tę powinno się podawać, gdy czyta się Dziesięć Przykazań. Jak wyjaśniła jedna z babć: “Tora jest słodka jak manna dla tych, którzy się nią karmią”.
Chleb z siedmiu niebios
Zaadaptowane z książki kucharskiej Żydów greckich autorstwa Nicholasa Starvroulakisa
Składniki:
– 8 szklanek mąki – 1⁄2 szklanki mleka – 2 szklanki ciepłej wody – 5 jajek – 2 łyżeczki aktywnych suchych drożdży – 2 szklanki cukru – 3/8 szklanki roztopionego masła – 1 łyżeczka ekstraktu anyżowego lub araku – miód i prażone ziarna sezamu
Instrukcje:
1. Ciepłą wodę wlej do dużego naczynia.
2. Dodaj cukier i drożdże.
3. Dobrze wymieszać i poczekać, aż mieszanina się spieni (około 10 minut).
4. W osobnej misce umieść 3 szklanki mąki.
5. W środku mąki zrób dołek.
6. Do tego dołka wlej mieszankę drożdżową.
7. Zacznij mieszać mąkę, aż powstanie lekkie ciasto.
8. Przykryj miskę czystym ręcznikiem kuchennym i pozwól ciastu odpocząć przez około 45 minut.
9. Odkręć miskę i dodaj jajka, mleko, masło i ekstrakt z anyżu lub araku.
10. Wyrabiaj ciasto z większą ilością mąki, aż będzie elastyczne. Może to być mniej niż 8 szklanek, aby uzyskać pożądaną konsystencję.
11. Przykryj miskę czystym ręcznikiem kuchennym i pozostaw ciasto do wyrośnięcia, aż podwoi swoją objętość, czyli około 2 godzin.
12. Kiedy ciasto wyrośnie, możesz wyrzeźbić swój Chleb Siedmiu Niebios.
13. Najpierw odetnij kawałek ciasta i zwiń go w kulkę. To będzie Góra Synaj, która będzie pieczona w środku. Połóż ją na dużej blasze do pieczenia wyłożonej papierem pergaminowym.
14. Odetnij 7 kawałków ciasta i rozwałkuj je rękami, tworząc sznury.
15. Owiń je wokół kuli ciasta. To jest 7 chmurek.
16. Następnie wyrzeźb wybrane przez siebie symbole Szawuot i wciśnij je w chmurki. Wykonaj symbole, które mają dla Ciebie znaczenie.
17. Przykryj chleb czystym, wilgotnym ręcznikiem kuchennym.
18. Pozwól, aby ciasto podwoiło swoją objętość.
19. Zdejmij ręcznik i posmaruj chleb roztrzepanym jajkiem (żółtka roztrzepane z odrobiną wody).
20. Rozgrzej piekarnik do 350 stopni Fahrenheita (175 stopni Celsjusza).
21. Włóż chleb do piekarnika.
22. Piecz przez około 30 minut lub do momentu, gdy chleb nabierze złotobrązowego koloru, a spód chleba będzie wydawał pusty przy stukaniu.
