?ydzi przez tysi?clecia ?yli jako outsiderzy – osoby z zewn?trz. Czasami byli postrzegani jako obcy w cudzym kraju, a czasem byli szanowanymi cz?onkami spo?ecze?stwa. Szanowanymi – ale nie ?u siebie?. Tak w?a?nie Abraham przedstawia si? u?ywaj?c tej sprzecznej konstatacji: “Jestem obcym i mieszkam w?r?d was”. Nasi przodkowie byli go??mi w Kanaanie; r?wnie? J?zef i jego rodzina byli pierwszymi go??mi, a nast?pnie niewolnikami.
Z?oty epizod w ?ydowskiej historii mia? miejsce, gdy Salomon zbudowa? ?wi?tyni? i szerzy? m?dro?? Boga dla swojego narodu i wszystkich otaczaj?cych narod?w. Niestety, ta chwila by?a ulotna, poniewa? po jego upadku kr?lestwo si? rozpad?o, a nast?pnie dziesi?? plemion zosta?o zes?anych na wygnanie, a potem dosz?o nawet do zniszczenia ?wi?tyni.