Tora

Paraszat Dewarim

Paraszat Dewarim

Rabin Yehoshua Ellis

W tym tygodniu rozpoczynamy czytanie piątej i ostatniej Księgi Tory – Dewarim. Jest ona zupełnie inna od pozostałych. Pierwsze cztery Księgi zostały podyktowane Mojżeszowi przez B!ga. Dewarim natomiast to osobista przemowa Mojżesza skierowana do Dzieci Izraela przed jego śmiercią i przed ich wejściem do Ziemi Obiecanej. Jest to wybitna praca z wielu powodów. Dla mnie tym najbardziej głębokim jest fakt, że daje nam wgląd w metody największego w świecie nauczyciela Tory.

Czego więc dowiadujemy się od Mojżesza na temat nauczania Tory? Mojżesz wyraźnie oświadcza na początku Parszy, że przemawia do Dzieci Izraela u końca ich czterdziestoletniego pobytu na pustyni, po tym, gdy całe poprzednie pokolenie już odeszło. Jednak mówiąc o błędach poprzedniej generacji, wskazuje je jako błędy tych, do których przemawia teraz. Tora nie jest książką historyczną, zbiorem praw, czy nawet przewodnikiem po życiu. Tora to nasza opowieść, opowieść narodu Izraela, którą my wszyscy tworzymy i przetwarzamy. Istotą nauki Tory jest świadomość, że w każdym pokoleniu i w każdym miejscu jest właśnie o nas.

Szabat Szalom!

Z miłością,

Yehoshua

Paraszat Miszpatim

Paraszat Miszpatim

Rabin Yehoshua Ellis

Miszpatim to nadzwyczajna Parsza. Cho? napisana z polotem spisu ludno?ci, jest arcydzie?em w dziedzinie etyki i rytualnych zobowi?za? Judaizmu. Ciekawe, ?e lista praw zaczyna si? od statusu hebrajskiego niewolnika. Od wiek?w tocz? si? dyskusje sk?d takie w?a?nie otwarcie. Rabin Hersh sugeruje, ?e Tora wymienia na pocz?tku ?ydowskiego niewolnika, ca?kowicie pozbawionego praw cz?onka spo?ecze?stwa, by?my w pe?ni rozumieli, ?e chroni Ona wszystkich ludzi. Nauka Tory bazuje na najbardziej ekstremalnym przyk?adzie, by?my mogli wyci?gn?? wnioski i wykorzysta? je we wszystkich pozosta?ych przypadkach. Chcia?bym zaproponowa? inn? interpretacj?.

B!g zwraca? si? tutaj do narodu dopiero co wyzwolonych hebrajskich niewolnik?w, oferuj?c im najbardziej przera?aj?c? rzecz, jak? mogli sobie wyobrazi? – wolno??. ?ycie, w kt?rym ka?de dzia?anie to wyb?r pomi?dzy czynieniem dobra i z?a. Prawa wymienione w naszej Parszy ilustruj? potencja? i wyzwania takiego ?ycia. Co, je?li mi si? nie uda? Co, je?li brak mi inicjatywy, si?y charakteru czy wytrwa?o?ci, ?eby by? dobrym, co je?li popadn? w grzeszno?? i deprawacj?? B!g rozpoczyna nasz? Parsz? m?wi?c nam, ?e nie mamy si? czego ba?, nawet je?li ca?kiem nam si? nie uda, nie upadniemy ni?ej, ni? jeste?my teraz. Stawka jest wysoka, pragn?c nada? ?yciu sens stajemy przed faktem, ?e nie ma dzia?ania pozbawionego sensu, a jedyn? alternatyw? jest bycie niewolnikiem.

Szabat Szalom!

Z mi?o?ci?,

Yehoshua

Paraszat Jitro

Paraszat Jitro

Rabin Yehoshua Ellis

Co ??czy fakt otrzymania Tory przez Dzieci Izraela z Jitro, kap?anem Midianu? To pytanie zawsze przychodzi do mnie wraz z Parsz? tego tygodnia. Przyjrzyjmy si? Jitro i jego roli w tej Parszy. Tora m?wi, ?e by? kap?anem Midianu, a nasza tradycja przekazuje, ?e by? ?wiatowej klasy ekspertem w dziedzinie ba?wochwalstwa. Na pocz?tku Parszy odrzuca to wszystko i przechodzi na Judaizm. Zaraz potem widzi Moj?esza s?dz?cego ludzi i zwraca mu uwag?, ?e spos?b w jaki to robi nie s?u?y ani Moj?eszowi, ani ludziom. Proponowane przez niego innowacje s? tak oczywiste, ?e mo?na by zapyta? dlaczego Moj?esz sam na nie nie wpad? i dlaczego Tora w og?le zajmuje si? informowaniem nas o owych zmianach?

Dlaczego Moj?esz os?dza? Dzieci Izraela samotnie? Nauczy? si? tego w Egipcie, tak w?a?nie robi? J?zef (Bereszit 42:6). Panuj?cy w Egipcie rz?dzi? samodzielnie, tylko on mia? dost?p do w?adzy. Gdy Jitro krytykuje Moj?esza, nie wskazuje mu bardziej efektywnego systemu, m?wi, ?e nie tylko wolno mu, ale wr?cz powinien wprowadzi? zmiany. Jitro przychodzi, by powiedzie? Moj?eszowi, ?e nie system, ale ludzie s? ?wi?ci. S?u?enie systemowi to ba?wochwalstwo, s?u?enie ludziom to pocz?tek s?u?by B!gu. Dop?ki jeste?my zdeterminowani, by robi? rzeczy tak, jak zawsze, poniewa? zawsze tak robili?my, nigdy nie b?dziemy w stanie s?u?y? B!gu. Histori? Jitro poznajemy zanim B!g przekazuje nam Tor?. Uczy nas ona, ?e nie ma systemu, kt?ry by?by z natury ?wi?ty. I tylko gdy jeste?my ch?tni, by odwr?ci? do g?ry nogami spos?b w jaki zawsze dzia?amy, mo?emy przyj?? Tor?.

Szabat Szalom!

Z mi?o?ci?,

Yehoshua

t?um. Jojo Wrze?niowska

Paraszat Haazinu

Paraszat Haazinu

Rabin Yehoshua Ellis

Za ka?dym razem, gdy po roku studiowania Tory docieramy do Parszy Haazinu, jestem ca?kowicie zagubiony. Lata, kt?re sp?dzi?em na nauce hebrajskiego i Tory w ?aden spos?b nie pomagaj? w rozwik?aniu tego problemu. Rozumiem wszystkie s?owa Parszy, ba! rozumiem nawet ca?e zdania, ale kiedy pr?buj? z?o?y? je w zrozumia?? ca?o??, czuj? si? jakbym r?k? ?apa? dym. Obrazy s? bogate i pi?kne, proroctwa wyra?ne, ale o co konkretnie chodzi? Wci?? jestem zagubiony. To w?a?nie jest duch Jom Kippur. Rosz Haszana to umiejscowienie w formie i narracji tego, co jest i tego, co b?dzie. Jom Kippur za? to niemo?no?? dokonania tego, poniewa? koniec ko?c?w nie jestem w stanie wyja?ni? ani usprawiedliwi? swoich grzech?w. Mog??jedynie b?aga? o wybaczenie i pr?bowa? zado??uczyni?.

Oby?my wszyscy zostali przypiecz?towani w Ksi?dze Zdrowia i Dobrego ?ycia!

Szabat Szalom!

Z mi?o?ci?,

Yehoshua

t?um. Jojo Wrze?niowska

Paraszat Szoftim

Paraszat Szoftim

Rabin Yehoshua Ellis

W tym tygodniu pewna rodzina, a dok?adnie trzy pokolenia kobiet, przynios?a do naszej Synagogi zw?j Tory. Zosta? ocalony w czasie wojny przez ich dziadka. Dostrzeg? go, gdy rozbiera? Synagog? w ?wi?tokrzyskim i ocali? przed Nazistami. Ukrywa? zw?j w czasie wojny tam, gdzie ukrywa? ?ydowskich s?siad?w – w swojej kuchni pod pod?og?. W ko?cu jego wnuczki i prawnuczki przekaza?y nam go pod opiek?. Zw?j jest stary. Stan, w kt?rym si? znajduje odzwierciedla wszystkie jego trudne lata. Nawini?ty jest tylko na jeden drzewiec, cho? zawsze ka?dy zw?j ma dwa drzewce.

Bardzo delikatnie otworzy?em zszarza?? Tor?, dwie pierwsze sekcje by?y zbyt wyblak?e, by mo?na je by?o odczyta?. Pergamin mia? ten sam kolor, co litery. Odwijaj?c go dalej, ujrza?em w ko?cu tekst, kt?ry mog?em przeczyta?. Pierwszym czytelnym fragmentem by? pocz?tek naszej Parszy: ?S?dzi?w i urz?dnik?w ustanowisz sobie we wszystkich bramach twoich (?).?

Szabat Szalom!

Z mi?o?ci?,

Yehoshua

t?um. Jojo Wrze?niowska