Nie tylko w paraszy Kedoszim s?yszymy przykazanie o ?wi?to?ci, wr?cz ca?a Ksi?ga Waikra zape?nia swoje strony poj?ciem ?wi?to?ci (kedusza); Od kedusza ?wi?tyni, do indywidualnych rytua??w i ?wi?to?ci tabernakulum. Jaki by? cel przekazania wszystkich tych intensywnych “?wi?tych” praw natychmiast po otrzymaniu Tory na Synaju?
Po uwolnieniu ?yd?w z niewoli i nast?pnie po skierowaniu ich krok?w w kierunku Ziemi Obiecanej, B?g nakazuje swojemu ludowi budow? Tabernakulum mimo, ?e znajduj? si? nadal na pustyni. W ten spos?b B?g chce nauczy? lud Izraela rozr??niania mi?dzy ?wi?tym (kodesz), a przyziemnym (hol). Aby ?y? w ?wi?to?ci (kedusza) ludzie musz? nauczy? si? ca?ej ksi?gi po?wi?conej tej wznios?ej tematyce. Jest to temat, kt?ry porusza wiele emocji, wiele wymiar?w i wiele przykaza?.
Poza nauczeniem si? praw, kt?re odnosz? si? do ?wi?to?ci, jak jeszcze ludzie mog? wznie?? si? w swojej duchowo?ci na co dzie?? Co poza post?powaniem zgodnym z prawami koszeru, prawami ?wi?tyni, prawami relacji mi?dzyludzkich, prawami szabatu itp. mamy robi?, aby sta? si? ?wi?tymi? Mo?e jest jeszcze jaki? dodatkowy ukryty przekaz na ten temat.
Odpowied? znajduje si? w samym sercu ksi?gi Kap?a?skiej, w rozdziale 19: 2, w naszej paraszy Kedoszim, kiedy to B?g nakazuje:
Dalej Pan powiedzia? do Moj?esza: ?M?w do ca?ej spo?eczno?ci Izraelit?w i powiedz im: B?d?cie ?wi?tymi, bo Ja jestem ?wi?ty, Pan, B?g wasz!?
To jest prawdziwa micwa (przykazanie), aby by? ?wi?tym! Nie wystarczy po prostu ?y? wed?ug prawa a jednocze?nie by? pozbawionym tego duchowego sk?adnika! W ?yciu ka?dego trzeba osi?gn?? z pozoru nieosi?galny poziom ?wi?to?ci (kedusza). B?g to nam nakazuje!
Dlaczego musimy d??y? do tego nieuchwytnego idea?u? Tora odpowiada nam niezwykle ambitnie: “b?d? ?wi?tym, bo ja, tw?j B?g, jestem ?wi?ty!”. Jak mamy na?ladowa? t? Bosk? predyspozycj? do bycia ?wi?tym? Je?li ca?a Ksi?ga Kap?a?ska przedstawia nam plan ?wi?to?ci, to czy nie powinno si? przestrzega? tych praw, aby osi?gn?? ?wi?to??? Komentatorzy ?ydowscy debatuj? nad tym punktem i prezentuj? r??ne definicje ?wi?to?ci w swoich dyskusjach.
Raszi w swoim komentarzu do tego wersetu i przykazania “b?d? ?wi?ty” (kadosz) podaje dok?adn? definicj? ?wi?to?ci, kt?ra mo?e zaskoczy? czytelnika:
“B?d?cie ?wi?tymi. Wystrzegaj si? nieodpowiednich zwi?zk?w seksualnych i grzechu. Poniewa? za ka?dym razem, gdy b?dziesz si? ich wystrzega? odnajdziesz ?wi?to?? (kedusza). “Trzymaj si? z dala od prostytutki i innych zdyskwalifikowanych kobiet … Ja jestem twoim Bogiem i ja ci? u?wi?c?” (Ksi?ga Kap?a?ska 21:7); “Nie zbezcze?ci potomstwa mi?dzy krewnymi, bo Ja jestem Pan, kt?ry go u?wi?ca!? (Ksi?ga Kap?a?ska 21:15).
Raszi prezentuje niezwyk??, ale w?tpliw? definicj? ?wi?to?ci ? ?wi?to?? poprzez odseparowanie si?! Idea ta ma fundamentalne znaczenie dla judaizmu, poniewa? ?ydzi powinni anga?owa? si? w otaczaj?cy go ?wiat, przyczynia? si? do spo?ecze?stwa, by? wzorem dla ?wiata poprzez w?asne warto?ci i przestrzegan? etyk?, ale jednocze?nie ?yd nie mo?e ca?kowicie podda? si? wp?ywom tej obcej spo?eczno?ci, to by?oby grzechem kardynalnym. Trzeba znale?? r?wnowag? mi?dzy tym, ?eby nie sta? si? izolacjonist?, a jednocze?nie nie anga?owa? si? we wszystkie mo?liwe pomys?y, zw?aszcza je?li oznacza?oby to czczenie obcych bo?k?w lub grzeszne post?pki. Ta filozofia mo?e bardzo dobrze wyja?ni? zakres dzia?a?, kt?re s? podsumowane w s?owie kadosz (?wi?ty):
Szabat jest oddzieleniem si? od reszty tygodnia ? i jest ?wi?ty, kadosz. Prawa zwi?zane z koszerno?ci? s?u?? oddzieleniu si? od niekt?rych produkt?w po prostu w celu rozpoznania i rozr??nienia mi?dzy sob? a ?wiatem wok?? nas. Prawa seksualne nie wymagaj? wyja?nienia, co do ich celowo?ci w “odr?bno?ci”. Prawa ?wi?tej ?wi?tyni wyra?nie istniej?, aby rozr??ni? mi?dzy dwoma ?wiatami: ?wi?tym oraz przyziemnym, w kt?rych ?y? i funkcjonowa? b?d? dzieci Izraela.
Nawet do?wiadczenie na Synaju reprezentowa?o t? podstawow? ide? o rozdzielno?ci, poniewa? ci, kt?rzy mogli wej?? na g?r?, zas?ugiwali na najwy?szy poziom proroctw. Ci, kt?rym to by?o zabronione, zostali ostrze?eni, ?e je?li podejd? zbyt blisko, zostan? zabici. Tora wyra?nie u?ywa s?owa ?kdsz? do opisu aktu zabicia! To samo s?owo jest u?ywane, gdy dwaj synowie Aarona, Nadaw i Awihu zbli?aj? si? do ?wi?tego z dziwnym ogniem ? i zostaj? natychmiast zabici. B?g ostrzega Moj?esza, ?e ci, kt?rzy przyjd? zbyt blisko, zostan? na sta?e oddzieleni.
By? mo?e Raszi interpretuje ?wi?to?? jako separacj? poniewa? biblijne s?owo na prostytutk? to kedejsza (kdsz). To s?owo odzwierciedla przeciwie?stwo duchowego wzniesienia si?, poprzez uleganie cielesnym pragnieniom. Kobieta, kt?ra nie prowadzi si? skromnie, ale oddaje si? innym, ostatecznie jest kdsz ? oddzielona, podobnie jak oddzieleni s? Nadaw i Awihu.
Odseparuj si? a b?dziesz ?wi?ty. Tak wi?c, zgodnie z Raszi, Tora ostrzega nas i prowadzi nas ?yd?w przez ca?e ?ycie.
Ramban (Nachmanides) nie zgadza si? z pozycj? Raszi i oferuje alternatywn?:
Chodzi o to, ?e Tora zakaza?a pewnych praktyk seksualnych i zabroni?a niekt?rych potraw, ale zezwala na zwi?zki z ?on? oraz konsumpcj? mi?sa i wina. Wi?c kto? m?g?by uzna?, ?e mo?e sobie pozwoli? na wszystko z wieloma ?onami oraz pi? dowolne ilo?ci wina i za?era? si? mi?sem. Oczywi?cie by?by uznany za kogo?, kto post?puje niew?a?ciwie, ale przecie? wed?ug tej interpretacji dzia?a nadal w granicach Tory!
Dlatego ten werset ?b?d?cie ?wi?tymi? pojawia si? ju? po tym, gdy Tora szczeg??owo opisa?a wszystkie czynno?ci, kt?rych mamy si? wystrzega?. Tora przedstawia nam r?wnie? og?lnie zrozumia?? micw?, ?e mamy si? ustrzega? nadmiaru.
Ramban wyja?nia, ?e wystrzeganie si? grzechu spowodowanego pragnieniem np.: niekoszernego jedzenia czy niew?a?ciwej aktywno?ci seksualnej, powoduje, ?e mo?na Ci? nazwa? ?jaszar? uczciwym, dobrym, a nawet sprawiedliwym, ale nie czyni Ci? ?wi?tym cz?owiekiem! ?wi?to?? to co? wi?cej ni? zwyk?e budowanie mur?w i rozr??nianie mi?dzy dozwolonym a niedozwolonym.
?wi?to?? manifestuje si? w sferze koszerno?ci, czysto?ci i przyzwolenia. Polega ona na znalezieniu idealnej r?wnowagi, w ramach rzeczy dozwolonych. Bycie ?wi?tym zgodnie z t? interpretacj? wymaga wzbogacenia si? w idealny temperament cz?owieka ? kochanie ?ony, korzystanie z daru seksualno?ci, ale nawet w tym dozwolonym akcie, utrzymanie spokoju, skromno?ci, miary, aby nikt nie pad? ofiar? twoich pragnie?, nawet je?li s? “dozwolone”. T? sam? zasad? nale?y zastosowa? do tego, w jaki spos?b kto? jemy, m?wimy, czy dzia?amy. To r?wnowaga tworzy osob? ?wi?t?.
Idea, ?e doskona?a r?wnowaga oznacza ?rodek do wyra?enia ?wi?to?ci, zosta?a poparta w wersecie, kt?rym zapocz?tkowali?my ca?? t? dyskusj?: “B?dziesz ?wi?tym; Bo Ja Pan, tw?j B?g, jestem ?wi?ty”.
Czy aby na pewno ten, kto oddziela si? od wszystkiego, osi?ga ?wi?to??? Je?li jednak rozumiemy s?owo ?wi?to?? jako co?, co oznacza doskona?? r?wnowag?, z?oty ?rodek w tym ?wiecie, absolutn? syntez? dzia?a?, postaw, uczu?, to taka ?wi?to??, jest czym? bardzo po??danym i godnym na?ladownictwa.
Tora, zgodnie z t? interpretacj?, jest podr?cznikiem, jak osi?gn?? ten wynios?y cel ?wi?to?ci: poprzez mocne zakorzenienie w ?wiecie, anga?uj?c si? w ca?? niezliczon? liczb? emocji i talent?w, jakie B?g da? ludziom, a jednocze?nie odkrywaj?c idealn? r?wnowag? w prawie o tym jak m?wi?, kocha?, dzia?a?, a nawet czu?.