Wyzwania stojące przed Jakubem zdają się nie mieć końca. Wraca do ziemi Izraela. Obawia się konfrontacji z Ezawem. Przygotowuje się, dzieląc swoją świtę. Pewien mężczyzna walczy z nim przez całą noc, a o świcie zmienia imię z Jakub na Izrael. Jakub wysyła Ezawowi dary, aby go uspokoić. Ezaw biegnie, przytula się do Jakuba, całuje go i płacze. Jakub odrzuca prośbę Ezawa, by zamieszkali razem. Dinah zostaje zgwałcona przez Szechem w Szechem. Szimon i Lewi zabijają mężczyzn z miasta. Jakub przybywa do Beit El, miejsca, w którym śniła mu się drabina, i buduje ołtarz. Rachel umiera rodząc Binjamina. Reuwen jest z Bilhą. Jakub łączy się z Icchakiem. Rodowód Ezawa jest zanika.
Życie Jakuba jest pełne cierpienia. Ezaw chciał go zabić, a on uciekał w obawie o swoje życie. Czas spędzony z Lawanem był pełen ciężkiej pracy i oszustw. Walczy z aniołem. Po powrocie do domu, nigdy nie już nie spotka swojej matki Rywki. Unika konfrontacji z Ezawem. Dina zostaje zgwałcona. Miasto Szechem zostaje wyrżnięte w pień. Jego droga żona Rachela umiera przy porodzie. A w następnym tygodniu Ozef zostaje sprzedany. Dobrze rozumiemy komentarz Chazala na początku przyszłotygodniowej parszy, że Jakub po prostu szukał ciszy i spokoju.
1. Alija (32:4-13) Jakub wysyła posłańców do Ezawa. Powiedzcie Ezawowi, że jego sługa Jakub był u Lawana. Mamy dużo trzody. Wraca wiadomość, że Ezaw zbliża się z 400 ludźmi. Jakub boi się, dzieli swoją świtę, aby przynajmniej połowa przeżyła. I modli się: Chociaż jestem niezasłużony, Ty obiecałeś, że moje potomstwo będzie liczne.
Jakub nie wie, czego się spodziewać po Ezawie. Ostatnio słyszeliśmy, że Ezaw chciał zabić Jakuba. Jakub nie wie, czy Ezaw nadal tego chce. Ponieważ w naszej historii jest pewna istotna luka. Dawno temu, gdy Jakub ukradł błogosławieństwo Ezawowi, Ezaw przysiągł zabić Jakuba. Rywka ostrzegła Jakuba, żeby uciekał. Ale obiecała mu również, że wyśle wiadomość, gdy wszystko się uspokoi, gdy Ezaw nie będzie już chciał zabić Jakuba (27:45). Gdzie jest jego matka, Rywka? Ta, która go kochała? Jakub nigdy nie otrzymał od niej słowa, że powrót jest bezpieczny. Dostał zapewnienie od Boga, że może wrócić i że On będzie z nim. Ale czy to oznacza, że Ezaw nadal chce go zabić, ale że Bóg będzie z nim i będzie go chronił? Czy też, że Ezaw porzucił swój gniew?
2. Alija (32, 14-30) Jakub przygotowuje dary z bydła dla Ezawa z wiadomością: od twojego sługi Jakuba. Pewnien nieznany mężczyzna walczy z Jakubem przez noc, raniąc go w udo. O świcie mężczyzna mówi Jakubowi, że teraz się będzie nazywał Izrael, bo walczył z Bogiem i człowiekiem i zwyciężył.
Jakub nie wie, czy Ezaw ma mordercze zamiary. Jeśli tak, Jakub próbuje go udobruchać prezentami. Dlaczego sądzi, że podarunki w postaci żywego inwentarza z dołączoną kartką “od twojego sługi Jakuba” ostudzą mordercze zamiary Ezawa?
Ezaw chciał zabić Jakuba, ponieważ Jakub ukradł mu ojcowskie błogosławieństwo. Co to było za błogosławieństwo? (27:28-29) “Bóg da ci z tłuszczu ziemi, dużo zboża i wina. I będziesz rządził: twój brat będzie ci się kłaniał”. 3-częściowa bracha: sukces rolniczy, władza polityczna i panowanie nad bratem. Jakub mówi Ezawowi, żeby nie przejmował się zbytnio tym błogosławieństwem. Ponieważ ono nigdy się nie spełniło. Nie mam żadnego sukcesu w rolnictwie, żadnej władzy i żadnej dominacji nad tobą. Wszystko co mam to zwierzęta. Żadnej ziemi. A już na pewno nie tłuszcz z ziemi. A władza? Byłem robotnikiem migracyjnym u Lawanem. A kto się komu kłania? “Od twojego sługi Jakuba”. Trzy niewypały – nie ma tłuszczu ziemi, nie ma władzy i to ty jesteś panem, nie ja. Więc, nie ma co się przejmować błogosławieństwem bez pokrycia.
3. alija (32:31-33:5) Jakub budzi się z kulawizną, stąd zakaz jedzenia nerwu kulszowego. Widzi Ezawa. Dzieli swoją rodzinę. Ezaw biegnie do niego, przytula, całuje i płacze.
Jakub musiał odetchnąć z ulgą. Kiedy usłyszał, że Ezaw nadchodzi z 400 ludźmi, był przekonany, że Ezaw nadal chce go zabić – w przeciwnym razie, po co ta brygada? A ja nigdy nie dostałem wieści od mamy, że Ezaw nie chce mnie zabić. A potem Ezaw przybiegł, uściskał, pocałował i płakał. Co za ulga.
Co zmieniło zdanie Ezawa? Porzućmy na chwilę punkt widzenia Jakuba. I wskoczmy w buty Ezawa. Rywka nigdy nie wysłała słowa o zmianie decyzji Ezawa, ponieważ on nie zmienił zdania. On ma zamiar zabić Jakuba. Przyprowadza swoją armię. Ale teraz zmienił zdanie. Dlaczego? Być może został przekonany przez Jakuba, że bracha była niewypałem, więc nie ma się czym przejmować. Ale Tora wydaje się milczeć w tej kluczowej kwestii. Czemu Tora nie mówi nam dlaczego Ezaw zmienił zdanie, zrezygnował z zamiaru zabicia Jakuba i zamiast tego uściskał go?
Rav Elchanan Samet ma fascynującą sugestię. Tora nie milczy na temat zmiany serca. Mówi nam dokładnie. Mężczyzna walczył z Jakubem całą noc. Rano błogosławi Jakuba. Bo Jakub zwyciężył.
Rav Samet sugeruje, że kiedy midrasz mówi, że ten człowiek to “saro szel Ezaw”, niebiański anielski odpowiednik Ezawa, to wyjaśnia on prosty tok tej historii. To właśnie ta historia wyjaśnia zmianę decyzji Ezawa.
Ezaw – człowiek jest prowadzony przez Ezawa – anioła, jego niebiański odpowiednik. Istnieją dwa równoległe światy: ten świat i jego niebiański partner. Ezaw mężczyzna nie wie, dlaczego zmienił zdanie. Jego umysł został zmieniony przez jego anioła stróża. Ezaw – anioł próbował walczyć z Jakubem przez całą noc bezskutecznie. Walka z Jakubem skończyła się. Niebiański “sar” Ezawa, jego anioł, przyznaje się do porażki. Sar błogosławi Jakuba. W ten sposób walka Ezawa jako człowieka również się skończyła. Anioł stróż Ezawa zmienił się od morderczych zamiarów do błogosławieństwa – tak samo Ezaw, człowiek, zmienia się równolegle od morderczych zamiarów do pojednania. Midrasz wydaje się być pszat. (Mój przyjaciel rabin Shmuel Goldin zauważył, że jest to zapowiedziane pod koniec zeszłotygodniowej parszy przez pobyt Jakuba w “machanaim”, dosłownie “podwójnym obozie”, gdzie spotyka on anioły. Istnieją równoległe światy, fizyczny i anielski).
4. Alija (33:6-20) Ezaw jest nakłaniany do przyjęcia darów Jakuba. Ezaw proponuje, by żyli w braterstwie. Jakub odmawia, wysyłając Ezawa przodem, sugerując, że go dogoni. On zaś zwraca się w stronę ziemi Izraela. Zamieszkuje w Sukkot, a potem w Szechem. Buduje ołtarz i wzywa imienia Boga.
Chociaż Jakub mógł próbować przekonać Ezawa, że błogosławieństwo Icchaka się nie spełniło, sam w to nie wierzy. Idzie do Szechem i buduje ołtarz. Dlaczego nie udaje się od razu do Beit El? Czyż nie złożył przysięgi, gdy miał sen z drabiną, że wróci do tego miejsca? I dlaczego od razu nie połączył się ze swoją matką i ojcem? Dlaczego poszedł do Szechem, a nie do Beit El lub Hebronu? On podąża śladami Abrahama – dosłownie. Abraham wyruszył z Charanu; pierwszym przystankiem w ziemi Izraela było Szechem, gdzie zbudował ołtarz. Jakub właśnie wyruszył z Charanu do ziemi Izraela, zatrzymując się najpierw w Charanie i budując ołtarz.
5 Alija (34:1-35:11) Dina zostaje zgwałcona przez Szechem w Szechem. Bracia twierdzą, że będą sprzymierzać się tylko z ludźmi, którzy są obrzezani. Podczas gdy mężczyźni dochodzą do siebie, Szimon i Lewi zabijają ich wszystkich. Jakub jest zdenerwowany. Ale oni odpowiadają: “Czy mogą uczynić naszą siostrę nierządnicą?”. Bóg mówi Jakubowi, żeby poszedł do Beit El i zrobił obiecany ołtarz. On to robi. Bóg ukazuje mu się i mówi mu, że jego imię to Izrael, a nie Jakub. I że od niego będą pochodzić narody i królowie.
Historia gwałtu na Dinie jest pierwszą opowieścią o następnym pokoleniu. A retoryczny komentarz braci będzie przesłaniem dla reszty książki – nie to, co powiedzieli, ale to, co sugerowali. “Czy mogą uczynić z naszej siostry nierządnicę?”, to znaczy, a my, jej bracia, stoimy bezczynnie? Nie. Staniemy w obronie naszego rodzeństwa. Tak zaczyna się reszta książki – bracia stają w obronie braci. Albo i nie.
6 Alija (35:12-36:19) Bóg potwierdza obietnicę ziemi dla Jakuba. Jakub buduje ołtarze, podróżuje na południe. Rachela umiera rodząc Binjamina. Reuven leży z Bilhą. Jakub udaje się do Hebronu, do Icchaka. Icchak umiera w wieku 180 lat, pochowany przez Ezawa i Jakuba.
Następuje punkt zwrotny w opowieści o dzieciach Jakuba. Ale będzie się ona toczyć bez Racheli, drogiej żony Jakuba. Do tej pory kobiety odgrywały dominującą rolę. Śmierć Racheli pozbawia Jakuba mądrego kobiecego głosu, który Abraham miał z Sarą, a Icchak z Rywką. Czy Ozef miałby tą szczególną ochronę, gdyby Jakub miał radę Racheli?
Siódma alija (36:20-43) Potomkowie Ezawa są wymienieni: narody i królowie.
Podobnie jak w przypadku Yishmaela, rodzina Ezawa jest szczegółowo opisana. Na tym kończy się historia o tym kto jest w narodzie żydowskim, a kto poza nim. Reszta Tory to historia Jakuba i jego rodziny, z których wszyscy są narodem żydowskim.