Parsza Waera jest przejściem od Boskich obietnic do Boskiego działania. Po pierwszej odmowie Faraona pod koniec zeszłotygodniowej Parszy, Bóg zapewnia Moszego (Mojżesza), że uwolni naród żydowski z niewoli i sprowadzi go do ziemi Izraela. Mimo obaw Mojżesza, Mojżesz i Aharon zostają wysłani do Faraona. Pojawia się siedem pierwszych plag: krew, żaby, wszy, dzikie zwierzęta, choroby zwierzęce, czyraki, grad. Faraon reaguje cały czas w ten sam sposób, czasami się zgadza, a następnie zmienia zdanie.
1. Alija (6,2-13) Bóg odpowiada stanowczo i ostatecznie na pozorną bezcelowość wizyt Mojżesza u Faraona pod koniec poprzedniego tygodnia Paraszy. Ja jestem Bogiem, imię nieznane praojcom. Obiecałem im ziemię Izraela. Usłyszałem wołanie ludu. I pamiętam o przymierzu. Więc powiedzcie ludowi: Ja, Bóg, wyprowadzam ich, ocalam ich, wykupuję ich, przyprowadzam ich do Mnie, przyprowadzam ich do Ziemi. Lud nie słyszy z powodu swoich ciężarów. Bóg każe Mojżeszowi iść do Faraona. On sprzeciwia się: lud mnie nie słyszał, jakże więc wysłucha mnie Faraon?
W tej aliji, Bóg ustanawia najbardziej fundamentalne z żydowskich przekonań: Bezpośrednia interwencja Boga w żydowską historię. Do tej pory znaliśmy Boga jako Tego, który obiecuje Abrahamowi, że otrzyma on ziemię Izraela. Ale jeszcze nie widzieliśmy, by ta obietnica stała się rzeczywistością. Obietnica ziemi nie została spełniona.
Teraz wszystko się zmienia. Zamiast szukać, podglądać za kulisami Boskości, On mówi nam dokładnie, co zamierza zrobić. Teraz po raz pierwszy Bóg ujawnia, w najdrobniejszych szczegółach, co zamierza zrobić. I dzieje się to natychmiast. Mówi Mojżeszowi i ludowi w żywych szczegółach technokoloru dokładnie to, co zamierza zrobić: wyprowadzić ich, ocalić, odkupić, przyprowadzić do Niego, przyprowadzić do Ziemi.
A o samych plagach mówi On, co zamierza zrobić. A potem natychmiast to robi. Dlatego właśnie jest 10 plag. On chce ciągle pokazywać, że kontroluje świat, a więc i historię ludzkości.
I co najważniejsze – On nie karze. On przyciąga do siebie swojego ukochanego, swojego pierworodnego. Powiedział Noemu, że ukarze świat. I tak się stało. Powiedział Abrahamowi, że ukarze Sodomę i Gemorę. I tak zrobił. Ale to nie jest kara. To jest miłość do Jego ludu.
2. Alija (6:14-29) przedstawia nam linię genalogiczną Reuwena, Szimona i Lewiego. W tym narodziny Mojżesza i Aharona. To są ci Aharon i Mojżesz (Mosze), którym Bóg nakazał iść do Faraona. Ci, którzy rozmawiają z Faraonem.
Rodowód Mojżesza wydaje się być podany po to, aby podkreślić, że nie jest on przywódcą z racji pochodzenia. Nie pochodzi on od pierworodnego syna Reuwena. Ani od pierworodnego syna Lewiego. Ani nawet nie jest pierworodnym synem Amrama. Mojżesz nie jest przywódcą na mocy rodowodu.
3. Alija (6:30-7:7) Bóg mówi Moszemu, aby udał się do Faraona. Mosze się sprzeciwia: Język mi się plącze, jak Faraon będzie słuchał? Bóg mówi do Moszego: “Uczynię cię sędzią Faraona, a Aharona twoim rzecznikiem. Zatwardzę serce Faraona. Nie będzie cię słuchał”.
Tutaj zaczynają się szczegóły tego, co się wydarzy. Przy zastosowaniu normalnych środków politycznych, Mosze wie, że nie odniesie sukcesu. On, słaby. Faraon, potężny. Ale powiedziano mu, że on i Faraon są tylko pionkami w ręku Boga.
4 Alija (7:8-8:6) Zaczynają się plagi. Idźcie do Faraona rano, gdy ten idzie nad rzekę. W tym poznasz, że Ja jestem Bogiem. Woda zamieni się w krew. Mosze ostrzega Faraona. Aharon uderza w wodę, a ona zamienia się w krew. Czarownicy Faraona też to potrafią, a zatem Faraon nie słucha. Druga plaga: przyjdź do Faraona i powiedz mu, że Bóg mówi, aby wypuścił lud, aby mu służył. Jeśli nie, żaby wtargną do waszych domów, do łóżek, do pieców, do domów niewolników. Aharon podnosi swoją laskę i żaby wkraczają do domu. Faraon wzywa Moszego i prosi go, aby modlił się o to, by przestały.
Pierwsze 2 plagi, krew i żaby, pochodzą z wody. Woda od razu przywodzi nam na myśl Stworzenie: duch Boga unosił się nad wodami. Woda to początki: w Breszit (Księga Rodzaju), początek świata. Tutaj – początek narodu żydowskiego.
Plagi zaczną się nisko i będą się wznosić. Co jest niżej niż poziom ziemi? Woda, która gromadzi się na niższym gruncie. Pierwsze 2 plagi są z wody. 4 i 5, dzikie zwierzęta i choroby zwierzęce są na ziemi. A 7, 8, 9, grad, rój szarańczy i ciemność są z nieba.
5. Alija (8:7-8:18) Mosze modli się, żaby ustają, Faraon się wycofuje. 3 plaga: Aharon podnosi laskę; wszy wdzierają się na ludzi i zwierzęta. Czarownicy bezskutecznie próbują to naśladować; ale to ręka Boga. Faraon nie słucha. Czwarta plaga: Idź do Faraona rano, kiedy idzie nad rzekę. Powiedz mu: W Egipcie będą dzikie zwierzęta, ale nie w Goszen. Po tym poznasz, że Ja jestem Bogiem pośród tej ziemi”.
Ktokolwiek decydował o tym, gdzie kończy się alija, komentował ten wybór. W naszej paraszy miałoby sens, aby alija kończyła się ładnie i czysto wraz z końcem jednej plagi – w przerwie paragrafu. Ale zarówno ta alija, jak i następna kończą się podobnie: abyście wiedzieli, że Ja jestem Bóg.
Pierwsza, czwarta i siódma plaga zaczynają się od spotkania Moszego z Faraonem nad wodą o poranku. I każda z nich powtarza to samo zdanie: abyście wiedzieli… Pierwsza to: abyście wiedzieli, że jestem Bogiem. W czwartym – abyście wiedzieli, że jestem Bogiem pośród ziemi. I siódmy, abyście wiedzieli, że nie ma nikogo takiego jak Ja.
To są 3 filary żydowskiej wiary. Istnieje Bóg. On jest naszym Bogiem, co oznacza, że jest zaangażowany w świat. I On jest Jeden.
6 Alija (8:19-9:16) Następuje plaga bestii. Faraon zgadza się, aby lud mógł odejść i świętować na pustyni. Mosze modli się o zaprzestanie plagi. Faraon zmienia zdanie. Piąta plaga: Chodź do Faraona, zwierzęta zostaną porażone chorobą, choć nie te z narodu żydowskiego. Faraon sprawdził i zobaczył, że to prawda. Ale zatwardził swoje serce. Szósta plaga: Mosze, rzucił kurz w niebo przed Faraona. Zrobiły się czyraki i bąble na zwierzętach i ludziach. Bóg zatwardził serce Faraona. Siódma plaga: Mosze, idź rano do Faraona. Po tej zarazie poznacie, że nie ma nikogo takiego jak ja.
Plagi 4 i 5, dzikie zwierzęta i choroby zwierzęce atakują tylko Egipcjan, nie atakują w Goszen. Ma to na celu nauczenie, że Bóg jest zaangażowany w działalność człowieka, rozróżniając zło od dobra.
Zamiana wody w krew była atakiem na egipskiego boga; stąd wiecie, że ja jestem Bogiem. Tutaj plaga rozróżnia ludzi, Egipcjan i Żydów, aby nauczać: Ja jestem Bóg działający pośród ziemi. A ostatnie plagi pochodzą z nieba – On kontroluje niebo, moce, kosmos. Nikt oprócz Niego.
7. Alija (9:17-35) Grad spadnie i zabije wszystkich na swojej drodze. Mosze podniósł swą laskę i grad spadł wśród grzmotów, z ogniem. Faraon zawołał Moszego i Aharona: Zgrzeszyłem, Bóg jest sprawiedliwy. Módlcie się, aby to usunąć, a puszczę was wolno. Mosze tak uczynił. Faraon odmówił wysłania ludu.
O ile plagi mają bardzo jasny porządek, o tyle reakcje Faraona już nie. Łagodnieje, pozwalając im odejść, aby świętować. Potem zmienia zdanie. Tutaj zgadza się, że zgrzeszył. Jest to bardzo imponujące przyjęcie odpowiedzialności. Nazwalibyśmy to teszuwa – nawrócenie. On jest skruszony. A potem zmienia zdanie.
Choć ta demonstracja zaangażowania Boga w świat jest bezprecedensowa, człowiek mimo wszystko pozostaje uparty.
Parsza kończy się po 7 plagach. Ostatnie 3 pojawią się w Parszy w przyszłym tygodniu. Dramat wyjścia z Egiptu rozciąga się na 3 parsze: Waera, Bo i Beszalach.
Ta historia jest najbardziej znaną historią w życiu żydowskim. Codziennie wspominana w naszych modlitwach. W Szema. W Birkat Hamazon. Wspominana w Kiduszu. I w sederze. Ponieważ stanowi ona radykalną innowację w wierze religijnej. Bóg jako Stwórca jest podstawowym wierzeniem. Bóg jako Sędzia, nagradzający i karzący, jest podstawowym przekonaniem. Ale koncepcja, że Bóg interweniuje w świat, w kształtowanie ludzkiej historii, w przyciąganie do Niego narodu żydowskiego, aby sprowadzić nas do ziemi Izraela – Bóg historii jest tu wprowadzony. Jesteśmy rozpieszczani w naszych czasach, ponieważ widzimy Boga historii w naszym powrocie do ziemi Izraela. Dla nas jest to oczywiste. Widzimy to na własne oczy. Bóg historii jest nam przedstawiony tutaj, w naszej Parszy.
